Akarsularda Hem aşınım Hem Birikim Şekilleri

1. Menderes (Büklüm)

• Akarsu yatağında meydana gelen eğim azalmasına ve akış hızının yavaşlamasına bağlı olarak yatağın bir tarafında aşınma (çarpak) diğer kısmında birikme (yığınak) gerçekleşir. Ülkemizde en fazla Ege bölgesi akarsularında görülür. Menderesler büklüm yaptığı yerlerde biriktirme de yapar.

Menderesli akan akarsuyun;

• Yatak eğimi azalmış, akış hızı azalmıştır.
• Akım (debi) azalmış, aşındırma gücü azalmıştır.
• Uzunluğu artmıştır.

ÖRNEK: Bir akarsuda mendereslerin artması, aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesi olamaz?
A) Uzunluğunun arttığının
B) Hızının azaldığının
C) Yatak eğiminin azaldığının
D) Aşındırma gücünün azaldığının
E) Debisinin arttığının
1992 ÖSS

ÇÖZÜM: Debi yüksek olduğu takdirde aşındırma artar ki bu da merderesleri oluşturan koşullara ters düşer.
Yanıt E

2. Seki (Taraça)

• Akarsu vadilerinde oluşan basamak şeklindeki düzlüklerdir.
• Alüvyonlarını biriktirmiş akarsu epirojeneze bağlı olarak yükselirse, akarsu yatağını yeniden derine doğru aşındırır.
• Böylece taraçalar oluşur. anadolu'da bol miktarda seki görülmesinin nedeni III. ve IV. zamandaki epirojenik hareketlerdir.
• Sekilerin basamaklarında biriktirmeye de rastlanır.