elektroskop Konu Anlatımı 2

4. (+) ya da (–) yüklü bir elektroskoba (+) ya da (–) yüklü bir cisim dokundurulduğunda,

a) Elektroskobun yük işareti dokundurulan cismin yük işareti ile aynı ise iki durum gözlenir.

I. Elektroskoptan dokundurulan L cismine yük geçişi oluyorsa, elektroskobun yük miktarı azalacağından elektroskobun yaprakları biraz kapanır.
II. Dokundurulan L cisminden elektroskoba yük geçişi oluyorsa, elektroskobun yük miktarı artacağından elektroskobun yaprakları biraz daha açılır.
III. Cisim ile elektroskop arası yük geçişi olmuyorsa yapraklar olduğu gibi kalır.
b) Elektroskobun yük işareti dokundurulan cismin yük işareti ile zıt işaretli ise üç durum gözlenir.

Elektroskobun yük miktarı qM, dokundurulan cismin yük miktarı qN olmak üzere,

I. |qM| > |qN| ise cisim elektroskoba dokundurulduğunda elektrokobun yükünün qN kadarı nötürlenir. kalan kısmı ise cisim ve elektroskop arasında paylaşılır. sonuç olarak elektroskobun yük miktarı azalacağından yaprakları biraz kapanır.

II. |qN| > |qM| ise cisim elektroskobun topuzuna dokundurulduğunda elektroskobu öncelikle nötürleyerek yapraklarının tamamen kapanmasını sağlar. Daha sonra kalan yükünü elektroskop ile paylaşarak başlangıçtakine zıt cins elektrik yüküyle yüklenen elektroskop yapraklarının biraz açılmasını sağlar.

III. |qM| = |qN| ise cisim elektroskabun topuzuna dokundurulduğunda elektroskabu da kendini de nötürler.Böylece elektroskobun yaprakları tamamen kapanır.

Örnek:

Şekil I deki iletken nötr K cismine (+) yüklü bir cisim dokunduruluyor.Daha sonra K cismi nötr ve iletken L halkasının ortasına yerleştiriliyor. L halkası iç kısmından iletken bir telle M elektroskobuna bağlanıyor.

Buna göre, son durumda K cismi ve M elektroskobunun yük cinsi ne olur?

Çözüm:

Nötr K cismi (+) yüklü bir cisme dokundurulduğundan dokunma
ile elektriklenme nedeniyle (+) yüklenir. (+) yüklü K cismi, L halkasının ortasına konulduğunda etki ile elektriklenme sonucunda L nin iç kısmı (–), dış kısmı (+) yüklenir. M elektroskobu L cismine içten bir iletken telle bağlandığından M elektroskobu da dokunma ile elektriklenme nedeniyle (–) yüklenir.
Yanıt D

Örnek:

Bir cam çubuk yün kumaşa sürtüldükten sonra nötr X ve Y cisimlerine fiekil I deki gibi yaklaştırılıyor. Bu durumda iken Y ortamdan ayrılıp (+) yüklü Z elektroskobunun topuzuna Şekil II deki gibi yaklaştırılıyor.

Buna göre, elektroskobun yapraklarının hareketi için aşağıdakilerden hangisi doğru olur?

A) Tamamen kapanır.
B) Önce kapanır sonra zıt yüklü olarak açılır.
C) Biraz daha açılır.
D) Biraz kapanır.
E) Önce açılır sonra biraz kapanır

Çözüm:Cam çubuk yün kumaşa sürtüldüğünde sürtünme ile
elektriklenme sonucunda (+) yükle yüklenir.

Cam çubuk X ve Y kürelerine yaklaştırıldığında X ve Y iletken küreleri eki ile elektriklenir. Bu durumda Y cismi ortamdan ayrılır ise (+) yükle yüklenir (fiekil I). (+) yüklü Z elektroskobuna (+) yüklü Y cismini yaklaştırırsak etki ile elektriklenme sonucu (+) yükler elektroskobun yapraklarındaki (–) yükleri topuza çeker bundan dolayı elektroskobun yapraklarında (+) yük fazlalığı artacağından yapraklar biraz daha açılır.
Yanıt C