Koruyucu Doku

Koruyucu Doku

Hücreleri kalın çeperlidir. Kök, dal ve yaprakların yüzeyini örterek içte kalan dokuları korur. Epidermis ve periderm olmak üzere iki çeşittir.

a. Epidermis

  • Bitkinin genç bölgelerinin ve yapraklarının üzerini örter.
  • Hücreleri tek sıra halinde dizilmiştir. Hücreler arası boşluğu yoktur.
  • Hücrelerinde kloroplast olmadığı için fotosentez yapamaz.
  • Epidermisin üzeri kütikula tabakası ile örtülüdür.
  • Kütikula, epidermis hücrelerinden salgılanan kütin maddesinden şur.
  • Mumsu saydam bir yapı olan bu tabaka ışığı geçirir, ancak su ını geçirmez. Kökte kütikula bulunmaz.
  • Kütikula tabakası kurak bölge bitkilerinde kalın, nemli bölge bitikilerinde incedir.
  • Epidermis hücrelerinin farklılaşmasıyla stoma ve tüy oluşur.

Tüy

  • Epidermisin farklalaşmasıyla meydana gelen özelleşmiş yapılardır.
  • Bulunduğu bitki ve organlara göre çeşitli görevleri vardır.
  • Bitkiyi dış etkenlere karşı korur.
  • Bitkinin yaşığı iklime göre, sayısı ve yapısı değişir.
  • Kurak bölge bitkilerinde fazla sayıda bulunur ve terlemeyi azaltır.
  • Direkt gelen güneş ışınlarını kırar.
  • Bitkinin kökündeki emici tüyler topraktaki su ve madensel tuzları emer.
  • Salgı tüylerinden su, tuz, nektar, müsilaj, terpen ve enzim salgılanır.
  • Bazı türlerde kötü koku salgılayarak böceklere karşı bitkiyi korur.
  • Bazı türlerde yapraktan tuz atılmasına yardımcı olur.

Stoma

  • Epidermis hücrelerinin farklılaşmasıyla oluşmuş yapılardır.
  • Çukur kısımları birbirine dönük fasulye şeklinde iki hücresi vardır.
  • Kilit ya da bekçi hücresi denilen stoma hücreleri kloroplastlıdır.
  • Hücrelerin çukur yüzeylerinde çeper kalın, epidermis hücrelerine bakan çeperleri ise incedir.
  • Stomalar yapraklarda ve genç gövdelerde bulunur. ;
  • Gaz alışverişini ve terlemeyi düzenler.
  • Nemli yerlerde bulunan bitkilerde epidermis hücreleri ile aynı düzeyde veya daha üstte, kurak yerde bulunan bitkilerde epidermis yüzeyinden aşağıda ve az sayıda bulunurlar.
  • Stomalar kapalı iken hücrelerindeki osmotik basınç yüksek, turgor basıncı düşüktür. Stomalar açıkken hücrelerindeki osmotik basınç düşük, turgor basıncı yüksektir.
  • Genellikle ışıkta açık, karanlıkta tam olmamakla birlikte kapalıdırlar.
  • Stomaların açılıp kapanması iç ve dış etkenlere bağlıdır.

stoma

Stomanın Açılması
  • Bekçi hücrelerde fotosentez sonucu glikoz miktarı artar.
  • Bekçi hücrelerindeki osmotik basınç artar.
  • Komşu hücrelerden bekçi hücrelerine su girer.
  • Bekçi hücrelerinin turgor basıncı artar.
  • Bekçi hücrelerinin çeperleri gerilir ve stoma açılır.
  • Stoma açıklığından gaz alışverişi ve terleme gerçekleşir
Stomanın Kapanması
  • Bekçi hücrelerindeki glikozlar nişastaya dönüştürülür.
  • Nişasta sentezi sırasında açığa çı su epidermis hücrelerine geçer.
  • Bekçi hücrelerinde turgor basıncı azaldığı için hücreler büzülür.
  • Stoma açıklığı kapanır.

b. Mantar Doku (Periderm)

  • Bitkinin yaşlanan ve kalınlaşan kısımlarında bulunan koruyucu dokudur.
  • Çok yıllık bitkilerde kök ve gövdenin üzerini örter.
  • Hücrelerinin bir kısmını mantar kambiyumu (fellogen) oluşturur.
  • Hücre çeperlerinde biriken suberin, su geçişini engeller.
  • Güneş ışınlarının doğrudan geçişine engel olarak bitkinin fazla ısınmasını önler.
  • Mantar dokuda gaz alışverişini sağlayan gözeneklere lentisel (kovucuk) denir. Lentisellerin hücreleri ölü olduğu için açılıp kapanma özelliği yoktur. Sürekli açıktır.

lentisel

bahar yayınevi uyarı
Sınavlara Hazırlık Arama Robotu
YGS & LYS TEOG KPSS TUS KPDS Ehliyet Sınavı PMYO JANA

Seçim esnek olup ilgili alanları seçiniz, Örneğin ehliyet sınavı için branş olarak matematik seçmeyiniz :)