Ticaret

• Kâr amacıyla yapılan alım – satım işlemine ticaret denir.
• Malların satımı ülke içinde yapılıyorsa iç ticaret, ülkeler arasında yapılıyorsa dış ticaret adı verilir.

a. İç Ticaret

• Bir ülkenin sınırları içinde yapılan ticarettir. Ulaşım imkanlarının gelişmesi ile ülkemizde iç ticaret canlanmıştır.
• Ülkemizde iç ticaretin geliştiği bölgeler şunlardır;

1. Nüfusun fazla olduğu merkezler; İstanbul, İzmir, Ankara,Adana
2. İhracat ve ithalatın yapıldığı merkezler; İstanbul, İzmir,Mersin
3. Karayolu ve demiryollarının kavşak noktaları; eskişehir,Adapazarı, Gaziantep, Kayseri
4. Maden çıkarılan merkezler; zonguldak, Batman, Afşin– Elbistan, Manisa
5. Turizm merkezleri; İzmir, Antalya, Aydın, Muğla
6. Endüstrinin geliştiği merkezler; İstanbul, İzmit, Bursa,izmir, Gaziantep, Ankara

ÖRNEK: Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'nin iç ticaret etkinliklerinin sürekli artmasının nedenleri arasında gösterilemez?
A) İletişim teknolojisindeki gelişmeler sayesinde ürünlerin daha geniş kitlelere tanıtılabilmesi
B) Endüstri kuruluşlarının sayısının artması
C) Endüstri ürünlerinin çeşidinin artması
D) Bölgelerin enerji üretimleri arasındaki farkın büyümesi
E) Farklı iklim özelliklerinden yararlanarak tarımsal ürünlerin çeşitlendirilmesi
2005 ÖSS

ÇÖZÜM: Bölgeler arasında enerji üretim miktarları farklı olsa bile üretilen enerji ulusal enerji sistemine bağlanarak ihtiyacı olan her bölgeye ulaştırılır. Enerji dağılımının iç ticaretin etkilenmesindeki rolünden söz edilemez.
Yanıt D

b. Dış ticaret

• Bir ülkenin başka bir ülke ile yaptığı alışverişe dış ticaret denir.
• Dış ticaretin para karşılığına dış ticaret hacmi denir.
• Bir ülkenin başka ülkelere yaptığı satışlara ihracat (dış satış) denir.

• İhraç ettiğimiz başlıca ürünler;
• Dokuma ve tekstil ürünleri
• Tarım ürünleri (pamuk, fındık, tütün, kuru meyve)
• Makine ve ulaştırma araçları
• ipekli dokuma ve giyim sanayi
• Dayanıklı tüketim malları (Beyaz eşya)
• Madenler (Krom, bakır, civa, demir, bor…)

Bir ülkenin başka ülkelerden mal almasına ise ithalat denir.

İthal ettiğimiz başlıca ürünler;

• Makine ve ulaştırma araçları
• Fabrika kurmaya yarayan aletler ve makineler
• Petrol, ilaç ve gübre
• Kimyasal ürünler
• Elektronik ve optik aletler
• Tropikal kökenli tarım ürünleri

Başlıca ticaret yaptığımız ülkeler,

• İhracatta ilk sırayı her zaman Avrupa Birliği ülkeleri almaktadır.
• İlk sırayı Almanya alırken, bunu ABD, İtalya ve Fransa izler.
• Son yıllarda islam ülkeleri ile olan ticari ilişkimizin büyük kısmı petrole dayanmaktadır.
• İthalatın ihracattan fazla olmasına dış ticaret açığı denir. İhracatı az, ithalatı fazla olan ülkelerde dış ticaret açığı fazladır.

ÖRNEK:Bir ülkenin ithalatında ham ve yarı işlenmiş maddeler,
ihracatında ise yapılmış eşya büyük bir paya sahipse, bu ülke aşağıdaki gruplardan hangisine girer?

A) Turizmi gelişmiş
B) Endüstrisi gelişmiş
C) Tarım ürünü fazlası olan
D) Nüfus yoğunluğu fazla
E) Yer altı zenginliği fazla
1991 ÖYS

ÇÖZÜM:Endüstrisi gelişmiş bir ülke dışardan ham ve yarı işlenmiş maddeler alır. Bunları işleyerek yapılmış eşyaya dönüştürür ve satar. Endüstride geri kalmış ülkelerde ise durum tam tersine işler.
Yanıt B