Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur:

Göz alabildiğine mavilik ….

Örneklerin devam edeceğini belirtmek için kullanılır:

Bahçede bin bir türlü çiçek vardı: gül, lâle, karanşl, kasımpatı…

Kaba, argo kelimelerin ya da söylenmek istenmeyen kelimelerin yerine kullanılır:

Feride B… kasabasına tayin oldu.

Alıntılarda, alınmayan bölümlerin yerine kullanılır:

…Eğitimin dünyada en önemli konu olduğu bilinmektedir…

Soru işareti (?)

Soru anlamı içeren cümlelerden sonra kullanılır:

Neden beni de şlme götürmedin?

Kesin olmayan bilgileri göstermek için parantez içinde kullanılır:

Nasreddin Hoca’nın Konya’da doğduğu (?) söyleniyor.

Bilinmeyen doğum ve ölüm tarihlerini göstermek için kullanılır:

Yunus Emre (1240 ? – 1320)

Ünlem işareti (!)

Sevinç, korku, şaşma gibi duyguların bulunduğu cümlelerde kullanılır:

Birden karşıma çıkmasın mı!
Eyvah, arabanın freni patlamış!

Seslenme, hitap ve uyarı anlamı içeren sözcüklerden sonra kullanılır:

Ey, Türk Gençliği!
Değerli arkadaşım!

Alay ve küçümseme anlamı katmak için kullanılır:
Bu kadar yemek (!) hepimize yetecekmiş.

Örnek

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna ünlem işareti gelir?

A) Kırlangıçlar yuvalarını hiç unutmazlar
B) işin böyle olacağını nasıl da bilemedik
C) Karşıdaki köye nereden gidilir
D) Bebek, ağlayarak annesini uyandırdı

Ünlem işareti duygu yoğunluğu taşıyan cümlelerin sonuna konur. B seçeneğinde
de “pişmanlık” anlamı bulunduğu için bu cümlenin sonuna ünlem işareti getirilmelidir.

Yanıt B

Kesme işareti (‘)

Özel isimlere getirilen çekim eklerini ayırmak için kullanılır:

istanbul’da yaşamayı öğrenmek zorundayız.

Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır:

iSKi’nin kazdığı çukurlar bizi zor durumda bıraktı.

Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır:

24 şubat 1981’de Gaziantep’te doğmuş.

Hece ölçüsünü uydurmak için düşen sesin yerine kullanılır:

Karac’oğlan der ki
N’oldum, n”olayım

Özel isimlere getirilen “–ler, –lar” eki eklendiği sözcüğe benzerleri anlamı katıyorsa kesme işaretiyle ayrılır;
aile, abartma gibi anlamlar katarsa ayrılmaz.

Biz nice Fatih’ler yetiştiririz.
(Ve benzerleri anlamında)
Haftaya Tugaylara gideceğiz.
(Aile anlamında)

Özel isimlere getirilen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılırken, yapım ekleri ayrılmaz:

Edirneli bir tüccarla karşılaştım.

[sinif_6_sbs_turkce]