Günlük yaÅantıÄımızda aynaların vazÂgeçilmez bir yeri vardır. Saçlarımızı taÂrarken ya da düzeltirken nasıl olduÄunu; diÅlerimizi fırçalarken rahat bir temizlik yapmak için; maÄazalarda yada evleriÂmizde giydiÄimiz elbiselerin nasıl olduÂÄunu görmek için aynaları kullanırız.
Åöförler araç kullanırken arkalarındaki yolun durumu ve trafiÄi görebilmek için dikiz ayna adı verilen düzlem ayna kulÂlanırlar.
Åöförler güvenli biçimde Åerit deÄiÅtirme ve sollama yaparken (öndeki araçları geçerken) yan ayna adı verilen tümsek ayna kullanılır. Yan ayna ve düzlem ayÂnalar yolun tamamını görmeyi saÄladıÂÄından güvenli yolculuk yapmayı saÄlar.
Lunapark gibi eÄlence merkezlerinde bulunan yüzeyinin bazı kısımları tümÂsek, bazı kısımları düz ve bazı kısımları çukur olan aynalarda elde edilen görünÂtü bizi olduÄumuzdan farklı gösterdiÄinÂden tebessüm ettirir.
EÄri yüzeyli aynalardan olan tümsek ayÂna dıŠyüzeyi yansıtıcı olan küresel ayÂnalardır. Tümsek aynalarda gelen ıÅınÂlar yansıdıktan sonra daÄılırlar. Tümsek aynalara gelen paralel ıÅınların yansıÂdıktan sonra uzantılarının kesiÅtiÄi nokÂtaya odak noktası denir.
Tümsek aynalarda geniŠalan görülür.
EÄri yüzeyli aynalardan olan çukur ayna iç yüzeyi yansıtcı olan küresel aynalardır. Ãukur aynaya gelen ıÅınlar yansıdıktan sonra toplanırlar. Ãukur aynalara gelen paralel ıÅınların aynada yansıdıktan sonra kendilerinin kesiÅtiÄi noktaya odak noktası denir.
Yüzeyi düz olan aynalara düz ayna (düzlem ayna) denir. Düzlem aynaya gelen ıÅınlar geldikleri açı ile yansırlar. Düzlem aynaya paralel gelen ıÅınlar yansıdıktan sonra yine paralel olarak yansırlar.
Not:IÅık ıÅınları yönleri okla belirtilen doÄrular ile gösterilmiÅ olup paralel ıÅık demetlerinin yansımalarına baÂkılarak yansıtıcı yüzeyin cinsi hakÂkında yorum yapılabilir. Gelen ıÅınlar paralel ise;
Yansımayı günlük hayatımızda bir çok yerde gözlemleriz. Evlerimizdeki düz aynada, durgun su üzerinde, parlak meÂtal bir yüzeyde ve araba, dükkan ya da ev camlarında yansımayı dolayısı ile göÂrüntümüzü görebiliriz.
Duvar pürüzlü olup görüntümüzü deÄil gölgemizi ancak görebilliriz.
Ãok aÅırı derecede kırılmıŠayna yada parlak ama pürüzlü yüzeye sahip yüzeyÂlerde bir görüntü elde edilemez.
Defterimizde görüntümüzü göremeyiz ama kalem ile aynaya yazı yazarsak yaÂzıların arkasında görüntümüzü görebiliÂriz.
NOT:Net bir görüntü elde etmek için yüÂzey parlak ve pürüzsüz olmalıdır.
Düzlem aynanın dıÅında tümsek ayna ve çukur aynanın da yüzeyleri pürüzsüz ve parlaktır. Dolayısı ile çukur ve tümÂsek aynalarda da düzgün net görünütü elde edilir.
Ãukur yüzeylere (çukur aynalar) belirli bir mesafenin ilerisinden bakarsanız göÂrüntünüz ters olurken yakın bir mesafeÂden bakarsanız görüntünüz düz ve sizÂden büyük olur. Ãukur aynada görüntüÂnüz tersken aynaya yaklaÅırsanız göÂrüntünüz büyür. Ãukur aynada görüntüÂnüz düz ise aynaya yaklaÅtıkça görüntüÂnüz küçülür.
Tümsek yüzeylerde (tümsek aynalar) görüntünüz her zaman düz ve kendinizÂin den küçük olur. Tümsek aynaya yaklaÅÂtıkça görüntü de büyür.
KaÅık eÄrisel iki yüzeye sahiptir. KaÅıÄın içi çukur yüzeye dıÅı ise tümsek yüzeye sahiptir.KaÅıÄın iç yüzeyine bakıp kaÅıÄı yaklaÅÂtırırsak ters olan görüntünün büyüdüÄüÂnü görürüz.KaÅıÄın dıŠyüzeyine bakıp kaÅıÄı yakÂlaÅtırırsak düz olan görüntünün büyüdüÂÄünü görürüz.
Bir arkadaÅımızla karÅılıklı durup ikimizÂde saÄ elimizi kaldırırsak görüntümüz Åekildeki gibi olur.
Aynanın karÅısına geçip saÄ elimizi kalÂdırırsak görüntümüz ile görünüÅümüz Åekildeki gibi simetrik biçim alır.
Yukarıda kaÄıt üzerine yazılmıŠyazılaÂrın aynadaki görüntüleri verilmiÅtir.
Ambulansların ön taraflarındaki yazıları”sMAJuaMA” yazısı ” ambulans” yazısının aynadaki görüntüsüdür. Ambulans arkadan geldiÄinde Åöför dikiz ve yan aynalardan baktıÄından ambulans yazısını düz okur.
Trafikte ana yol yada iÅlek caddeye çıÂkan ve gelen araçların görülmediÄi köÅe yerlerde tümsek aynalar kullanılır. Böylece yola çıkmadan gelen araç olup olÂmadıÄı görülür. AlıŠveriÅ merkezlerinde genelde hafif tümsek yada düz aynalar kullanılır. Hafif tümsek ayna kilomuzu olÂduÄundan az gösterir. Araçlarda ise diÂkiz aynaları düz, yan aynalar ise tümsek aynadan yapılır.
Makyaj ve tras için kullanılan aynalar ile diÅ hekimlerinin kullandıkları aynalar çuÂkur aynadır. Ãukur aynada belirli mesaÂfenin altında aynanın önündeki cismin görüntüsü olduÄundan büyük olduÄunÂdan daha detaylı cisimler incelenebilir (yüzümüz ve diÅin iç kısmı).
Otomobillerde ise fardaki ampulün yayÂdıÄı ıÅıÄın arabadan belirli uzaklıkta odaklanması ve mümkün olduÄu kadar ıÅıÄın daÄılmadan uzaÄa gitmesi için çuÂkur aynalar kullanılır.
Newton yaptıÄı teleskopta çukur ayna kullanmıÅtır. Günümüzde kullanılan ayÂna teleskoplarda çukur aynalar kullanıÂlır.
Deniz altında periskop denilen bir araç bulunur. Bu araç deniz altında denizin yüzeyine çıkmadan su üstünde ne olup olmadıÄını görmeyi saÄlar. Düzlem ayÂna çiftinden oluÅan periskopla su üstü net olarak gözlemlenmiÅ olur.
ÃRNEK SORU
ÃÄretmenin Akın'a verdiÄi bilgi – deÄerÂlendirme tablosu yukarıdaki gibidir.
Buna göre Akrn'rn deÄerlendirmesi aÅaÄıdakilerden hangisi olursa Akın hata yapmamıŠolur?ÃÃZÃM
Küresel aynalar, üzerine gelen ısıÄı daÂÄıtan tümsek aynalar ile üzerine gelen ıÅıÄı toplayan ve hem düz hem ters göÂrüntü elde edilen çukur aynalar olmak üzere çeÅittir. I. ve III. bilgi doÄru, II. bilÂ
gi yanlıÅtır.Buna göre, deÄerlendirme kısmı Åekildeki gibi olur.Yanıt A
ÃRNEK SORU
Yukarıda bir çukur aynada kendisine baÂkan öÄretmen görülmektedir. ÃÄretmen bu sistemle ilgili olarak öÄrencilerin günÂlük hayattan örnek vermelerini istiyor.
Buna göre,
Nur – Makyaj aynasındaki yüzümüzün büyüklüÄü.
OÄuz -Gözümüzle küçük gördüÄümüz yıldızların teleskopla büyük görünmesi.
Ayça – D ik iz aynasından bakıldıÄında arkadaki arabaların gözükmesi.
hangi öÄrencinin verdiÄi örnek doÄÂrudur?
A) Yalnızca Nur
C) Yalnızca Ayça
B) Nur ve OÄuz
D) Ayça ve OÄuzÃÃZÃM
Ãukur aynada görüntü düz ise boyu cisÂmin boyundan büyüktür. Makyaj aynalaÂrı ile teleskoplarda çukur ayna kullanılaÂrak elde edilen görüntünün büyük olmaÂsı saÄlanır. Nur ve OÄuz'un örnekleri doÄrudur.Dikiz aynası düzlem aynadır. Ayça yanlıŠörnek vermiÅtir.Yanıt B
güzel bir site,bence herkese tafsiye ederim
harika çok güzel
Güzel bir site herkese tavsiye ederim.
Bu siteyi kim yazdıysa Allah razı olsun.
bu bilgiler doru bilgiler
ben çok güzel bilgiler var herkes kullanmalı.
bence çok güzel bilgiler var herkes kullanmalı Bu siteyi kim yazdıysa Allah razı olsun güzel ve açıklayıcı ayrıca resimli