Küçük Ünlü Uyumu
Küçük ünlü uyumu kuralı iki yönlüdür:
1. Bir kelimenin ilk hecesinde düz ünlü (a, e, ı, i) varsa sonraki hecelerde de düz ünlü bulunur: anlaşmak, yanaşmak, kayıkçı, ısırmak, ılıklaşmak, seslenmek, yelek, bilek, çilek.
2. Bir kelimenin ilk hecesinde yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) varsa bunu izleyen ilk hecede dar yuvarlak (u, ü) veya geniş düz (a, e) ünlü bulunur: boyunduruk, çocuk, odun, yorgunluk, yoklamak, vurmak, yumurta, özlemek, güreşmek, sürmek.
Küçük ünlü uyumuna aykırı bazı Türkçe kelimeler de vardır: avuç, avurt, çamur, kabuk, kavuk, kavun, kavur-, kavuş-, savur-, yağmur.
Küçük ünlü uyumu, alıntı kelimelerde aranmaz: aktör, alkol, bandrol, daktilo, doktor, horoz, kabul, kitap, konsolos, muzır, mühim, mümin, müzik, profesör, radyo, vakur.
Küçük ünlü uyumuna aykırı kelimelere getirilen ekler, kelimenin son ünlüsüne uyar: kavun-u, konsolos-luğ-u, mümin-lik, müzik-çi, yağmur-luk.
-ki aitlik eki yalnızca birkaç örnekte küçük ünlü uyumuna uyar: bugünkü, dünkü, öbürkü.
Bu ünlü düzenleri ve ilk heceyi izleyen ünlüler aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir:
|
a › a, ı (bakar, alır) |
o › u, a (omuz, oya) |
|
e › e, i (geçer, gelir) |
ö › ü, e (ölçü, ördek) |
|
ı › ı, a (kılıç, kısa) |
u › u, a (uzun, uzak) |
|
i › i, e (ilik, ince) |
ü › ü, e (ütü, ürkek) |
|» Bu konuyla ilgili test çöz! « |
|» Yazım ve Noktalama Sayfasına Dön! « |
Not: İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
Beyzanur, görevli sözcüğü uymaz… Küçük ünlü uyumuna.. Tamam mı sonundaki i harfi bozuyor. Ben bir abla olarak seni uyarmak istedim canımm.
Güzel olmuş ama testler yok.Testler olsa daha iyi olurdu.
cok guzel hazirlamıs elinize saglık beyendim artik odevlere bu siteden bakarım
ewt güzel bir site sağ olun
-yor eki küçük ünlü uyumunu daima bozar!
Çok güzel bir site hazırlamışsınız çok işime yaradı teşekür ederim…
Siteniz çok güzel tebrik ederim.
Güzel olmuş.
güzel olmuş tebrik eder başarılarızın devamını dilerim
Gerçekten çok güzel bir site aradağım herşeyi bu sitede bulum emeği geçen herkese teşekkürler..
Siteniz çok güzel elinize sağlık. 🙂
Çok güzel bir site keşke bir de bu konularla ilgili testler de olsaydı. Benim ödevim için onlar gerekli…
Çok güzel bir site tebrikler…
Mrb. Bence bu site çok güzel olmuş. Ben bu konuyu hiç anlamıyordum kitaplardada vardı ama okuyorum okuyorum anlmıyorum. Sonra bu siteki bilgilerden yararlandkdan sonra eksik konuları tamamlamış oldum.
Çok güzel olmuş başarılarınızın devamını dilerim.
GÖREVLİ sözcüğü küçük ünlü uyumuna uyar.heceler tek etk incelenir. Gö-rev-li…”ö”den sonra a,e,ı,i,biri gelmeli “e” gelmiş.şimdi rev incelenecek.”e” den sonra a,e,ı,i gelmeli “i” gelmiş.
Örneğin “boyacı” sözcüğünün ilk hecesinde yuvarlak bir ünlü vardır, son hecesinde de “ı” düz dar ünlüsü bulunuyor. Eğer bu sözcüğü hece hece incelemezsek, sözcüğün küçük ünlü uyumuna uymadığı yanılgısına düşeriz. Sözcük hece hece incelendiğinde “o” ünlüsünden sonra “a” ünlüsünün gelebileceği, “a” ünlüsünden sonra da “ı” ünlüsünün gelebileceği görülür.
Türkçemiz hakkında çok doğru söylüyorsunuz ben size katılıyorum fakat ben de bazen uymuyorum bunu düzelteceğime söz veriyorum.
Hoşçakalın.
Allah razı olsun. Ne mutlu Türk’üm diyene…
Çok teşekkür ederim sorumu çözmem için gerekliydi tekrar teşekkürler…
Çok teşekkür ederim. Çok güzel bir site kesinlikle. Yarın Türkçe sınavım var. Aynı zamanda matematik de. Hadi bana kolay gelsin. 🙂