…Noktalama İÅaretleri…
Nokta ( . )
1- Cümle sonlarında kullanılır. Belli bir duraklama yapılacaÄını gösterir.(Cümle yazdırıldı.)
2- Åiir, kitap, gazete, dergi, yazı baÅlıklarından sonra nokta kullanılmaz. Bölüm baÅlıklarından sonra da kullanılmaz.
Büyük Nutuk Gün Eksilmesin Penceremden GiriŠV. Bölüm
BaÅlıklardan sonra satır baÅı yapılmamıÅ, söze açıklamayla devam edilmiÅse nokta kullanılır. (Zamir çeÅitleri: KiÅi zamiri, iÅaret zamiri, soru zamiri)
3- Kurum ve kuruluÅ isimlerinden sonra nokta kullanılmaz. Sait Ãiftçi Dispanseri Müdür Yıldız Sineması)
4- Sık geçen kısaltmalarda nokta kullanılır. (Prof. Dr. T.C.) Ancak kimi kısaltmalarda nokta kullanılmaz. TBMM AET NATO TDK cm kg l fe
5- Sıra bildirmek için sayılardan sonra konur. II. Mehmet III. Selim 5. Cadde XX. yüzyıl Sıra bildiren sayılarda l'nci (birinci) biçimindeki yazılıÅlar kısaltma sayılmaz.
6- Tarihleri yazmada gün, ay ve yılı ayırmak için aralarına konur. 9.X1I.1986, 1.3.1967. Tarihlerde ay adları yazıyla
olursa ay adlarından önce ve sonra nokta kullanılmaz. 23 Nisan 1920
7. Saat ve dakikaları ayırmak için kullanılır.
okul saat 8.30'da baÅlar.
8- Kelimelerin bir veya birkaç harfi alınarak yapılan kısaltmalarda kullanılır. Psikol. Åok. sos. sp. snt.
9- Sıra göstermek için satır baÅlarına konan harflerden ve sayılardan sonra kullanılır. a, b. 1.1. A. B.
10-Ãçlü gruplara ayrılarak yazılan büyük sayılarda gruplar arasına konur. 8.375.562, 27.870.197. Gruplara ayrılan sayılarda nokta kullanılmayabilir.
Virgül ( , )
1-Yazıda arka arkaya gelen eÅ görevli kelimeler arasına konur. Ali, Mahmut ve Veli samimi arkadaÅtırlar.
2- EŠgörevli cümleler arasına konur. Hızla içeri girdi, çantasını aldı.
3- Cümle içindeki ara sözleri ayırmak için kullanılır. Bütün okullar, İstanbul Lisesi hariç, eylül sonunda açılıyor.
4- Cümle içinde özel olarak vurgu yapılması gereken kelimeden sonra kullanılır. Böylece, her istediÄini almıŠoldu.
5- Sayılarda ondalık bölümleri ayırmak için kullanılır. 45,9 999,9 13,5 587,3
6- Ãok uzun cümlelerde özneden sonra kullanılır. 7.Tekrarlanan kelimeler arasına konur.AkÅam,yine akÅam.-A.HaÅim.Ancak, ikilemelerde kelimeler arasına virgül konmaz. AkÅam akÅam, bata çıka.
8- Hitap kelimelerinden sonra konur. Sayın BaÅkan, Sevgili kardeÅim,
9- Ve, veya baÄlaçlarından önce ve sonra virgül kullanılmaz.Oradan buraya gelen ve gidenlerin arkası kesilmiyordu.
10-Bir düÅünceyi kabul veya kabul etmeme sözlerinden sonra kullanılır.Hayır, sizin gibi düÅünmüyorum. Evet, sizi dinliyorum.'
11-YazıÅmalarda yer isimlerini tarihlerden ayırmak için kullanılır.
BeÅiktaÅ, 9 Aralık 1986, Ankara, 3 Mayıs 1960.
12-Ãnlem grubu oluÅturmak için cümlede ünlem gibi kullanılan kelimeden sonra konur, ünlem ise cümle sonuna alınır.
ArkadaÅ, yurduma alçakları uÄratma sakın!
13- Sayıların yazılıÅında, kesirleri ayırmak için konur. 38, 6 19,5 0,25
14- Biyografik künyelerde yazar, eser, basım evi vb. maddelerden sonra konur.
Noktalı virgül ( ; )
1-Åekil ve anlamca baÄları bulunan cümleleri ayırmak için kullanılır.
At ölür, meydan kalır; yiÄit ölür, Åan kalır.
2- Cümle içinde aynı deÄerde olup virgül ile ayrılmıŠtürleri, grupları ayırmak için kullanılır.
Sınıfın öÄrencilerinden Ali, Hasan ve Veli 3-A sınıfına;
Murat, Mehmet, Onur da 3-B sınıfına gönderildiler. Olan oldu, iÅ iÅten geçti; gelmese de olur.
3- Virgülle ayrılmıŠörnekleri farklı örneklerden ayırmak için konur.
İtalya, İngiltere, Fransa; Roma, Londra, Paris.
İki nokta ( : )
1- Bir cümlenin sonunda açıklama yapılacaksa, örnek verilecekse konur.
BaÅarmanız için bir tek Åart vardır: ÃalıÅmak. İnce sesli harflerimiz Åunlardır: e, i, ü, ö.
2- İki noktadan sonra gelen açıklama baÄımsız bir cümle ile baÅlıyorsa, cümlenin ilk kelimesi büyük yazılır. Annesi merak ederek sordu: Bu çalıÅmadan kırık mı aldin?
3- İki nokta iÅaretinden sonra örnekler sıralanacaksa ilk kelimenin birinci harfi küçük yazılır. Sınıfın hali Åöyleydi: kırık iki masa, yerde sandalyeler.
4- Kataloglarda yazar adları ile eser adları arasına konur. (Yahya Kemal Beyatlı: Eski Åiirin Rüzgarıyla, Kendi Gök Kubbemiz).
Ãç nokta ( … )
1- Bir sebeple bitirilmemiÅ cümlelerin sonuna konur. Burada kırlar o kadar güzel ki…
2- Açıkça yazılması istenmeyen kiÅi ve yer adları yerine kullanılır. Onun A… geldiÄini kimse bilmiyordu.
3- Kaba sayılan, yazılması istenmeyen sözlerin yerine konur. YaptıÄı… kötülüÄünü sonradan anladım diyordu.
4- Bir konuda birtakım örnekler verilirken baÅkalarının da bulunduÄunu belirtmek için kullanılır. Bu gezide her öÄrenci bir yemek getirmiÅti: köfte, dolma, helva…
5- Alıntılarda; baÅta ortada ve sonda alınmayan kelime ve bölümlerin yerine konur.
…Türkçenin çekilmediÄi yerler vatandır, ancak çekildiÄi yerler vatanlıktan çıkar… Yahya Kemal
Soru iÅareti ( ? )
1- Soru bildiren cümlelerin sonuna konur. Nereden geliyorsunuz?'
2- Soru bildiren kelimelerden sonra da konur. Kimsin? Parola nedir? ‘
3- İçinde soru eki olduÄu halde soru anlamı vermeyen cümlelerde bu iÅaret kullanılmaz.
Buradan bir çıktım mı doÄru sendeyim. Buldum mu kaçırmam.
4- bazı kelimeler ve cümlelerde soru bildiren kelime olmadıÄı halde soru anlamı vardır. O zaman kullanılır. Adınız? DoÄduÄunuz yer?
5- Bir söze inanılmadıÄını, sözün Åüphe ile karÅılandıÄım bildirmek için sözden sonra veya cümle sonunda soru iÅareti parantez içinde konur.
ÃÄrenci çok çalıÅtıÄını(?) söylüyordu. Ãok yoruldum de-‘ di(?).
6- Bilinmeyen yer, tarih vb. durumlar için kullanılır. Yunus Emre (1240?-1320), (DoÄum yeri: ?)
Ãnlem iÅareti ( ! )
1-Sevinç, acı, korku, hayret, nefret, bunalma duygularım anlatan cümlelerin sonuna konur.
Ne mutlu Türküm diyene! – Atatürk. Hey, baksanıza! Dur yolcu! Aferin! Alçak! Zalim! Ãf! Ãok karıÅmasana be!
2- Ãnlem niteliÄinde yapılan seslenmelerden sonra da ünlem iÅareti konur.
ArkadaÅ! Simitçi!
3- Söylevlerde kullanılır.
Ordular! İlk hedefiniz akdeniz'dir. İleri!
4- Ãnlemden, ünlem niteliÄinde kullanılan kelimeden sonra gelen cümle duygu bildiren bir cümle olmazsa, o zaman ünlem bildiren kelimeden sonra virgül konur. Cümle sonunda ise ünlem iÅareti kullanılmaz. BaÅka iÅaretler, nokta, soru vb. kullanılır.
ArkadaÅ, sana uÄurlar olsun. Oh, hava nihayet serinledi.
5- Ãnlem iÅareti parantez içinde bir kelimeden veya cümleden sonra kullanılırsa, küçümseme, alay, dikkat çekme anlamı verir.
GençliÄinde büyük bir atıcı olduÄunu söyledi (!). Fizik sınavının birincisi (!) olduÄunu söylüyordu.
Ãizgi ( – )
1- KonuÅmaları göstermek için kullanılır.
– Kimsin?
– Parola nedir?
– Benim, çavuÅun.
2- Ãizgiden önce konuÅan kiÅinin isimleri de yazılabilir. Nöbetçi – Kimsin? Nöbetçi – Parola nedir? ÃavuÅ – Senin çavuÅun.
3- KarÅılıklı konuÅma Åeklinde olmayan sözler de konuÅma cizgisi ile verilebilir. ÃÄretmeninin yanına sokuldu.
– Bana izin veriniz gideceÄim, dedi.
BirleÅtirme çizgisi ( – )
1- Satır sonuna sıÄmayan kelimeleri birleÅtirmek için kullanılır.
(Sana dar gelmeyecek mak-beri kimler kazsın. M. Akif)
2- Dil bilgisi derslerinde kökleri ve ekleri ayırmak için kullanılır. (Al-mak, ver-mek, taÅı-mak)
3- Kelimeleri hecelere bölmek için kullanılır. (İs-tan-bul, yem-ye-Åil, li-se-si)
4- Cümle içinde ara sözleri belli etmek için kullanılır.
Bunu anlatmamdaki maksat -açıklamak gereksiz ya- sizi uyarmaktır.
5- Eski arapça ve Farsça sözlerde kök ve ekleri ayırmak için kullanılır.
Kelam-ı kibar^ Servet-i Fünün, Cemiyet-i Akvam, AteÅ-perest
6- iki soyadını birleÅtirmede, yabancı yer adlarında kullanılır. Joliot-Curie, Aiscae-Lorraine, Jean-Jacaues Rousseau, Saint-Simon
7- Kelimeler arasında “-den… a, ve, ile, arasında” anlamları-nı vermek üzere kullanılır. Türk-Alman iÅbirliÄi, Türkçe-ingilizce sözlük
8- iki veya daha fazla özel kiÅi ve yer adı arasına konur. (İstanbul-Ankara yolu, Koç-Sabancı anlaÅmazlıÄı)
Tırnak iÅareti ( ” ” )
1-Bir yazıda baÅkasından söz alınıp kullanılacaksa olduÄu gibi aktarılan baÅkasının sözünün basma ve sonuna konur.
Atatürk, “Ne Mutlu Türk'üm Diyene” sözünü bizzat söylemiÅtir.
2- SöylendiÄi Åekilde yazıya aktarılmayan kiÅilerin sözleri tırnak içine alınmaz.
Atatürk Türk olmanın mutluluÄunu belirtmiÅtir.
3- Cümle içinde özellikle belirtilmek istenen sözler tırnak içine alınır.
Ãok kullandıÄımız “bay” kelimesi aslında zengin demektir.
4- Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan iÅaret (nokta, soru iÅareti, ünlem) tırnak içinde kalır. “İzmir üzerine dünyada bir Åehir daha yoktur!” diyorlar.
Yahya Kemal Beyatlı
5- Parça içinde geçen edebî eser isimleri, bilimsel yayınların isimleri de özellikle birkaç kelimeden oluÅuyorlarsa tırnak içinde gösterilirler.
“ÃalıkuÅu” “Babanız Atatürk” “Otuz BeÅ YaÅ”
6- Tırnak içinde yazılan baÅlıklardan sonra kesme iÅareti kullanılmaz.
“Han Duvarlarım okudunuz mu?
7- Gazetelerin, dergilerin baÅlıkları tırnak içinde yazılmaz. Hürriyet Varlık 8- Tırnak içinde aktarılan sözün de içinde baÅka bir aktarma varsa o zaman söz içindeki aktarma tek tırnak içinde yazılır. Annesi oÄluna, “Babana git, sana ‘Neden gelmedin' diye
sorarsa,annem göndermedi dersin,” dedi.
Parantez ( () )
1- Cümle içinde açıklayıcı bilgiler verilecekse kullanılır.
O kitabın çıkıŠtarihinde (1968) sen okuma yazma bilmiyordun.
2- Cümle içinde kullanılan ara sözlerin veya cümlelerin baÅına sonuna konur. Bugünkü medeniyet yolunda ilerleyiÅimiz (Daha önceki Müslüman Türk medeniyetleri düÅünülürse) pek de büyük bir ilerleme olmasa gerek.)
3- Parantez içinde yazılan tam anlamlı bir cümle ise cümlenin sonundaki nokta, soru veya ünlem iÅareti parantezi kapamadan konur. Bugünkü medeniyet yolunda ilerleyiÅimiz(Daha önceki müslüman Türk medeniyetleri düÅünülürse) pek de büyük bir ilerleme olmasa gerek)
Kesme iÅareti ( ‘ )
1- Ãzel isimlere getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. Ali'den, Asya'da, Atatürk'üm, Türk'e, Venüs'ü
Ancak kurum ve kuruluÅ adlarından sonra kesme iÅareti kullanılmaz.
Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumuna.
Ayrıca kiÅi adlarından sonra kullanılan unvanlara gelen ekler de ayrılmaz.
Sevinç Hanıma, Ender Beyden, Ali Efendinin.
2- Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. TBMM'nin ABD'nin
3- Sayılardan sonra getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. Cumhuriyet 1923'de ilan edildi.
4- Bir harf veya ekten sonra gelen ekleri ayırmak için kullanılır.
n'nin m olması Åekli. Türkçede -daÅ'la yapılmıŠkelimeler Åunlardır.
5- Metre (m), litre (l), kilometre (km) Åeklindeki kısaltmalardan sonra kesme iÅareti kullanılır.
Ankara-İstanbul yolunun
6- Basım sırasında bazı harfler deÄiÅik Åekilde dizilse bile (italik, çok belirgin siyah) kesme iÅareti yine de kullanılır. Faruk Nafiz'in Han Duvarları'nı okudunuz mu?
7- Gazete ve dergi baÅlıklarına ek getirilmiÅse kesme iÅareti ile ayrılır.
Anayasa'yı, Resmi Gazete'de
8- Ãzel isimlerden türetilmiÅ kelimeler (isim, mastar Åeklinde fiil ve sıfatlarda) kesme iÅareti kullanılmaz.
Türklük, TürkleÅmek, Türkçülük, İstanbullu, Ankaralı,
AraplaÅmak, Romalı, Londralı, Parisli, Türkçenin, HristiyanlıÄın. Aydınlıdan.
9- Yabancı özel adların sonundaki çokluk ve yapım ekleri kesme iÅaretiyle ayrılır.
Bordo'lu
10-Ãzel isim satır sonunda bitmiÅ, aldıÄı eki yazacak yer kalmamıÅsa o zaman kesme iÅareti özel ismin sonundaki yerine konur, ismin sonuna gelen ek diÄer satırın basına yazılır, ancak birleÅtirme iÅareti özel ismin bulunduÄu satırın sonuna konmaz. Kesme iÅaretinin konması yeterlidir.
(Dün İstanbul' dan geldi.)
|» Bu konuyla ilgili test çöz! « |
|» Yazım ve Noktalama Sayfasına Dön! « |
Not: İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiÅtir…
Bunu hazırlayandan allah razı olsun. Bu ödevi bulamasaydım hocadan 0 alırdım.
Bunları hazırlayanlara çok teşekkür ediyorum. Emeğe saygı diyorum başka bir şey diyemiyorum. Bu siteyi bütün arkaşldarıma tavsiye ediceğim hiç şüpheniz olmasın. Böyle güzel ve yararlı siteleri herkesin bilmesi lazım diye düşüyorum. Ve bütün arkadaşlarım adına şimdiden çoook teşekkür ediyorum.
Çok güzel olmuş. Emeği geçnlerden Allah razı olsun.
Gerçekten çok güzel bir site hazırlayana çok teşekkür ederim. Arkadaşlarıma da tavsiye edeceğim ama sizden bir isteğim var sitenizi biraz daha genişletin.
Gerçekten güzel bilgiler doğrultusunda hazırlanmış. Tebrik ediyorum gerçekten.
Ödevimi araştırırken hep buraya giriyorum. Muhteşem bir site! Yapandan Allah razı olsun..
çok teşekkürler. güzel bir siteymiş 😀
gerçekten tam aradığım konular ellerinize sağlık
çok güzel bir site teşekkürler
çok güzel site emegi geçen herkese teşekürler
Gerçekten mükemmel bir site tebrikler.
Bence bu site harika emeği geçen herkesden allah razı olsun.
Bence hiç fena olmamış ama kendini geliştirmeli başarılı sitelerden biri olabilir.
Bence bu site çok güzel kompozisyonlarda bu konu çok işime yaradı çok teşekkür ederim gerçekten çok güzl bir site…
Bence bu site çok güzel.
Yapanın ellerine sağlık çok güzel bir site olmuş…
Emeği geçen herkese çok teşekkürler.Çok güzel olmuş.Çok güzel bir site.
Çok güzel bir site gerçekten.Kim kurduysa ellerine sağlık.Benim dil ve anlatım dersim iyi değildi.Ama hergün buraya çalıştım ve düzelttim…
🙂
Bunu kim yazmışsa çok güzel yazmış. TEŞEKKÜRLER
Çok güzel bir ödev konusu yapana tskkrler. 🙂