Yerleşmeyi Sınırlayan Faktörler
Dünyada her yer yerleşim için uygun değildir. Yerleşmeyi sınırlayan faktörler vardır. Bunlar:
1. İklim ve Bitki Örtüsü
- Sıcaklık ve nem koşulları ile Ormanlar yerleşmelerin dağılışını etkiler.
Kutuplar: Aşırı soğuk ve buzlarla kaplı kutup bölgeleri yerleşmeye uygun değildir.
Çöller: Aşırı kuraklık çöllerde yerleşmeyi sınırlandırır. Büyük sahra – Gobi gibi.
Ekvatoral Bölge: Amazon ve kongo havzalarında yüksek sıcaklık ve nem ile sık orman örtüsü yerleşmeyi güçleştirir.
ÖRNEK: Ekvatoral kuşakta And dağları, Aşağı Amazon bölgesine oranla yerleşmeye daha elverişlidir.
Bu durum, iki bölgenin hangi bakımdan farklı olmasının bir sonucudur?
A) Denize yakınlık B) İklim C) Yer yapısı D) Ulaşım imkanları E) Yeraltı kaynakları
1990 ÖSS
ÇÖZÜM: Yükseldikçe her 100 metrede sıcaklık 0,5°C düşer. Bu nedenle sıcak kuşakta yüksek yerler yerleşmeye uygundur.
Daha serin olan bu yerlerde nüfus kalabalıktır. Alçak yerler oldukça sıcak olduğu için tercih edilmez.
Yanıt B
2. Yeryüzü Şekilleri
- Dağlık, engebeli alanlar tarım alanlarının sınırlı, ulaşım koşullarının elverişsiz olması nedeniyle yerleşmeyi sınırlandırır. Asya’da Himalayalar, Güney Amerika’da And dağları yerleşmenin sınırlı olduğu alanlardır.
3. Yükselti
- Sıcaklığı düşürdüğünden insan yaşamını zorlaştırır.
UYARI: Dönenceler arasında yükseltinin yerleşme üzerindeki etkisi olumludur.
UYARI: Yerleşmelerin üst sınırı enleme bağlı olarak ekvatordan kutuplara gidildikçe alçalır.
4. Bataklıklar
- İnsanların yaşamsal faaliyetlerini zorlaştırır. Yerleşmeyi sınırlandırır.
5. Kara ve Denizlerin Dağılışı
- Karaların daha geniş olduğu Kuzey yarımkürenin orta kuşağında yerleşmeler daha çoktur.Denizler yerleşim alanlarını sınırlandırır.
6. Beşeri ve Ekonomik Faktörler
- Ulaşım koşulları, ekonomik etkinlikler, nüfusun yapısı ve kültürel özellikler yerleşmelerin dağılışında etkili olur.
[cografya_ygs_hazirlik]