Diğer Söz Öbekleri
Diğer Söz Öbekleri Dilimizde henüz deyim özelliği kazanmamış birçok söz öbeği bulunmaktadır. Bu tarz söz öbekleri genellikle edebiyatçı niteliğine sahip kişilerce kullanılmaktadır. ÖSS’de özellikle son yıllarda bu tarz mecazi anlam barındıran ama deyim olmayan söz öbeklerine sıkça yer verilmektedir. Bu tip sözlerin ifade ettiği mecazi anlama gerçek anlamlarından ve yer aldıkları parçadan hareketle ulaşabiliriz. Örnek: […]
Deyimlerin Anlamsal Özellikleri
Deyimlerin Anlamsal Özellikleri Deyimler genellikle benzer durumları kısa ve öz bir biçimde anlatmak için kullanılır. Deyimler, ders verme amacıyla kullanılmaz. Deyimin gerçek anlamından hareketle asıl anlatılmak istenen anlama ulaşılabilir. “Ayak diremek”, ayaklarını engel olarak kullanmaktır, mecazi olarak da inatçılık etmektir.Her iki anlam arasında bir bağ kurulabilir. Deyim – Atasözü Farkı Atasözlerinin tamamı cümle şeklindedir, oysa […]
Deyimler
Deyimler En az iki sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşan kalıplaşmış, kısa ve özlü ifadelerdir. Deyimler sözlü gelenekte yaratılmış ifadelerdir. Cümle içinde tek bir sözcük gibi değerlendirilirler. Deyimlerin çoğu mecaz anlamlıdır. Az da olsa gerçek anlamlı deyim de vardır.Hatırında kalmak, iyi gün dostu, alan razı satan razı gibi. Deyimler açıklamalarıyla birlikte kullanılabilirler. Sınavlarda […]
İkilemenin Türleri
İkilemenin Türü İkilemeler çeşitli görevlerde kullanılabilir. 1. Ad Gözleri mavi maviydi Eski püsküleri çöpe attı. 2. Sıfat İri iri elmalardan bir kilo aldım. Sağlı sollu ataklarla takımımız gol arıyor. 3. Zarf Her şeyi açık açık konuştuk Ben de bu işten az çok anlarım. Örnek: Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki ikilemeyi oluşturan sözcükler tek başlarına kullanılamaz? A) Yalan […]
İkileme
İkileme Duygu ve düğünceleri daha güçlü ifade edebilmek için yapılan söz tekrarlarıdır. Aynı zamanda yeni anlam türetme yollarından biridir. İkilemelerle tekrarlar birbirinden farklıdır, tekrarlarda araya virgül girer; fakat ikilemelerde virgül kullanılmaz. Akşam, akşam, yine akşam… (Tekrar) Akğam akğam nereden çıktı bu maç.(ikileme) Bununla birlikte peş peşe gelen fakat ikileme olmayan ifadelere dikkat etmek gerekir. Bu […]
Nitel – Nicel Anlam
Nitel – Nicel Anlam Nitel anlam Ölçülemez, sayılamaz, soyut kelimelerin kattığı anlamdır. Derin anlam Küçük mutluluklar Büyük hayaller Nicel Anlam Ölçülebilir, sayılabilir ve genellikle somut kelimelerin kattığı anlamdır. Küçük ev Büyük bina Uzun yol İnce ip
Genel ve Özel Anlam
Genel – Özel Anlam Sözcüğün bir türün tamamı için kullanılmasına genel anlam, o türün sadece bir ya da birkaç örneğine işaret edecek şekilde kullanılmasına da özel anlam denir. Köpek sadık bir dosttur. (genel – Tüm köpekler için geçerli) Köpek huysuzlanıyor. (özel – Bir köpek için geçerli) Köpeklerin mamasını verdi (özel – Birkaç köpek için […]
Yakın Anlamlı Sözcükler
Yakın Anlamlı Sözcükler Anlam olarak birbirine yakın olan ve bu nedenle karıştırılabilecek sözcüklerdir. Yakın anlamlı sözcüklerin aralarında az da olsa bir anlam farkı bulunur. Yakın Anlamlı Sözcük Hakkında Bir Örnek;
Sesteş Sözcükler
Sesteş Sözcükler Yazılışları aynı olan ancak aralarında anlamca hiçbir bağ bulunmayan sözcüklerdir. Bu sözcüklerin kökleri de genelde farklıdır. Aynı sözcüğün yan ve mecaz anlamları sesteş kabul edilmez. Örneğin “boğaz”, sesteş değildir; çünkü yer anlamına gelen boğaz sözüğü, organ adı olan boğaz kelimesinin yan anlamıdır. Uzatma işareti barındıran sözcükler eş sesli olarak kabul edilmez. kar-kâr, yar-yâr, […]
Zıt Anlamlı Sözcükler
Zıt Anlamlı Sözcükler Anlamları birbirinin karşıtı olan sözcüklerdir. “Kuru yapraklar dökülüverdi.” cümlesindeki “kuru” sözcüğü ile “Yazarın kuru bir anlatımı var” cümlesindeki “kuru” sözcükleri aynı anlamı vermediğinden bunların zıttını tek sözcükle ifade edemeyiz. Kuru yapraklar dökülüverdi. (zıttı: yaş) Yazarın kuru bir anlatımı var. (zıttı: canlı) Bir sözcüğün anlamca karşıtı ile olumsuzu birbiriyle karıştırılmamalıdır. Açmak – […]
Kişileştirme
Kişiselleştirme İnsana ait özellikleri canlı ya da cansız başka bir varlığa aktarmaya denir. Rüzgâr ağaçların yanağını okşuyor. Kişileştirilen varlıkların konuşturulmasına intak denir. Kişileştirme de bir çeşit kapalı istiaredir. Dalgalar bana akıl veriyor. Sözcükler Arası Anlam İlişkileri Eş Anlamlı Sözcükler Aynı anlama sahip sözcüklere denir. Burada sözcüğün cümlede kullanıldığı anlama da dikkat edilmelidir.Çünkü temelde […]
Sanatlı Söyleyişiler
Sanatlı Söyleyişiler Benzetme Bir varlığın kendisinden daha güçlü bir varlığa benzetilmesidir.Benzetmelerde benzeyen ve kendisine benzetilen kesinlikle bulunmalıdır; yoksa benzetmeden eğretilemeye geçilmiş olur. Benzetme yönü ve benzetme edatı ise her zaman bulunmak zorunda değildir. Dört çeşit benzetme vardır: 1. Ayrıntılı benzetme Benzetmenin tüm unsurlarının bulunduğu benzetmedir. Aslan gibi kuvvetli adam benzeyen : adam benzetilen : aslan […]
Ad Aktarması
Ad Aktarması Sözcüğün benzetme amacı güdülmeksizin başka bir varlık ya da kavram yerine kullanılmasıdır. Bu kadar yaygın olmasının nedeni insanların derdini daha kısa ifade etme ihtiyacıdır. Ad aktarmasında birbiri yerine kullanılan sözcükler arasında çeşitli bağlantılar bulunmaktadır. Bu bağlantı şekilleri şunlardır: a. Parça – bütün ilişkisi Uçak İzmir’den kalkıyor. (İzmir – İzmir’deki hava alanı) b. İç […]
Dolaylama
Dolaylama Bir varlığın ya da kavramın birden fazla sözcükle ifade edilmesidir. Aslan için “ormanlar kralı”, kömür için “karaelmas”, balık için “derya kuzusu” denmesi yaygın dolaylama örneklerindendir. Çeşitli Dolaylama Örnekleri A. Tür adları için kullanılanlar File bekçisi (kaleci), Yedinci sanat (sinema), İnce hastalık (verem), Meşin yuvarlak (top), Bacasız sanayi (turizm), Delikli demir (tüfek), Evin direşi (baba), […]
28’inci Regina Çocuk Tiyatrosu “Benim Güzel Burnum”
28’inci Regina Çocuk Tiyatrosu İstikbal REGİNA; Düzenlemiş olduğu Çocuk Tiyatrolarının 28.si olan “BENİM GÜZEL BURNUM” isimli oyununu, ACİTY Gösteri Merkezinde, 2 Ekim 2011 Pazar Günü saat 12:00 de sizin için ücretsiz olarak izletecektir. Ayrıntılı Bilgi için afişin üzerine veya linke tıklayabilirsiniz. www.birgur.com Not: Faaliyetlerimizden haberdar olmak istemiyorsanız [email protected] adresine mail atabilirsiniz. “Kazandıklarımızı paylaşmadıktan sonra kazanmamızın […]
Sözcük Düzeyindeki Mecazlar
Sözcük Düzeyindeki Mecazlar 1. Deyim Aktarmaları a) Somutlama Somutlama, somut sözcüklerin soyut kavramlar yerine kullanılmasıdır. Örneğin, “başarının anahtarı” ifadesinde “anahtar” soyuttur ve “sır” kavramının yerini almıştır. Sen gerçek bir çakalsın. Patronunun karşısında iyice ezildi. İşleri kötü gidince adamcağız çöktü. Deyimlerin çoğunda da somutlaştırmaya yer verilmiştir. Burun kıvırmak / Göz koymak Ayak diremek / Deveye hendek […]
Mecaz Anlam
Mecaz anlam Bir sözcüğün temel anlamından tamamen uzaklaşarak gerçekte mümkün olmayan olgu ve durumlar için kullanı lmasıyla ortaya çıkan anlamdır. Sözcük mecaz anlam kazanırken cümleye göre değerlendirilir. Çok sayıda anlam barındıran sözcüklerde ağırlık yan anlamdadır.Mecaz anlama, yan anlama göre daha az rastlanır.Aşağıda, bazı sözcüklerin mecaz anlamları verilmiştir. Bazı adların mecaz anlamları Sel: O esnada bir […]
Yansıma Sözcükler
Yansıma Sözcükler Doğadaki cansız varlıkların, hayvanların, makinelerin çıkardığı seslere yansıma sesler, bu seslerden türetilen sözcüklere de yansıma sözcükler denir. Yine insanlara ait yansıma ses ve sözcükler de bulunmaktadır. Yansıma Sözcüğün Türü Yansıma sözcükler ad, sıfat, zarf ve fiil gibi çeşitli türlerde kullanılabilir. Ayrıca cümlenin herhangi bir öğesinde de yer alabilir. A) Yansıma ad Bu hışırtı […]
Terim Anlam
Terim Anlam Herhangi bir bilim, sanat, spor, meslek dalına ait özel kullanımı olan sözcüklerdir. Bu kısımda “dalga” örneğini kullanabiliriz. Zira “dalga” sözcüğü fizik biliminin bir terimi olarak kullanılabilir: elektromanyetik dalga Terim anlamlar da sözcüğün bir yan anlamı olarak düşünülür.Bu nedenle gerçek anlam grubuna dahil edilebilir. Bir sözcüğün temel, yan ve mecazi anlamları ile terim anlamı […]
Yan Anlam
Yan Anlam Sözcüğün temel anlamından tamamen kopmadan kazandığı yeni anlamdır. Daha çok yakın benzerliklerin ifadesinde kullanılmıştır. Örneğin ‘kanat’ sözcüğünün temel anlamı ‘kuşun kanadıydı”; “uçağın bir parçası” içinde kanat kelimesi kullanılmıştır; futbolda da kanat oyuncusu gibi anlamlarda kullanılır. Bu durum da sözcüğün artık anlamca değiştiğini gösterir. Yan anlam Türkçe sözcüklerde oldukça fazla bulunur. Yan anlam […]
