OrtaÇağ Dönemi Nedir?
ORTA ÇAĞ DÖNEMİ Orta çağ; Eski çağ ile Yeni çağ arasındaki tarihsel doneme denir. Bu donem, genel olarak Roma imparatorluğu’nun ikiye ayrılması (MS. 395) ile İstanbul ‘un Türkler tarafından alınması (1453) arasındaki donemi kapsar. Orta cağ da, skolastik düşünce egemendir. Skolastik düşünce, din ile felsefeyi uzlaştırma amacı taşır. Bu çağda görülen tabiat ve dinle ilgili […]
Latin Edebiyatı (Roma Edebiyatı)
B) LATİN EDEBİYATI (Roma Edebiyatı) Eski Yunan edebiyatında doğan tiyatro, Latin edebiyatını etkilemiştir. Latin tiyatrosu da kendi oyun yazarlarını yetiştirmiştir. Roma’nın kurulmasıyla başlayan Latin edebiyatı, Yunan kültür ve sanatının etkisinde kalmıştır.Latin edebiyatında destan türünün ilk örneği “Aeneis”tir. Latin edebiyatının en parlak dönemi Klasik dönemidir. Bu dönem, Caesar ve Augustus diye ikiye ayrılır. Latin edebiyatının tanınmış […]
Heredotos kimdir?Eserleri Nelerdir?
HEREDOTOS Ünlü bir tarihçidir. Halikarnassos’ta (Bodrum) doğmuştur. Halkın kültür ve uygarlığını belgelere dayanarak yazmıştır. Eserleri 9 kitaptan oluşan “Tarih”
Eflatun-Aristoteles Kimdir?Eserleri Nelerdir?
EFLATUN (PLATON) Sokrates’ in öğrencilerindendir. Felsefede idealizmin kurucusu sayılır. Eserlerini diyalog biçiminde yazmıştır. Yetiştirdiği en tanınmış düşünür Aristo’dur. Eserleri Devlet, Sokrates’in Savunması, Kanunlar, Ziyafet, Kriton ARİSTOTELES Felsefe okulunu kurmuştur. Onun oluşturduğu mantık kıyası yoluyla doğrulama metodu, yaklaşık iki bin yıl mantığın temelini oluşturmuştur. Eserleri Söz Söyleme ve fikir Sanat›, Organon
Sokrates Kimdir?
SOKRATES Rasyonalist (akılcı) düşüncenin ilk temsilcisidir. Yazılı yapıtı yoktur. Hakkındaki bilgiler Eşatun tarafından aktarılmıştır. Temel amacı, konuştuğu kişilerin çeşitli konulardaki kalıplaşmış görüşlerini çürüterek onları yeniden düşünmeye sevketmektir.
Eurupides – Aristophanes Kimdir?Eserleri?
EURUPİDES Tiyatroya bilgiyi, eleştiriyi kazandırmıştır. Trajedide koronun rolünü azaltmış, konuşmalara daha çok yer vermiştir. Yapıtlarında insanı her şeyin ölçüsü olarak ele almıştır. Bu ölçüyü bulmak için de her sınıftan, insanın dünyasına eğilmiştir. Umutsuzluk ve şüphe, onun bakış açısını etkilemiştir. Eserleri Medeia, İphigeneia Auliste, Orestes Elektra, Andromakhe. ARİSTOPHANES Yunan edebiyatının ilk büyük komedi sanatçısıdır. Geleneklere bağlı […]
Aiskhylos (Eskilos), Sophokles Kimdir?Eserleri?
AİSKHYLOS(Eskilos) Trajedi şairidir. Trajedide yenilikler yapmıştır. Koro ile tek aktörden oluşan trajediye ikinci aktörü katmıştır. Gelenekleri ve ahlakı savunan sanatçı, insanı tanrılar yönlendirir,insan ne yaparsa yapsın bu iradenin dışına çıkamaz, alınyazısını değiştiremez görüşündedir. Eserleri Persler, Thebai’ye Karşı Yediler, Yalvaran Kızlar, Agamemnon,Zincire Vurulmuş Prometheus SOPHOKLES Yunan trajedi şairidir. Trajedilerinde koronun lirik şarkılarını azaltmıştır. Bunun yerine koro […]
Hesiodos – Sappho – Aisopos (Ezop) Kimlerdir?
HESİODOS Yunan edebiyatında didaktik (öğretici) şiirin kurucusu sayılır. Kendi halkının eğitim ve adaleti için uğraşmıştır. “İşler ve Günler” adlı yapıtında köylü yaşamını ve insanların günlük işlerini anlatmıştır. “Tanrıların Yaratılışı” adlı yapıtı uzun bir şiirdir. Bu eserinde insan ilişkilerini düzenleme, insan yaşamını güzelleştirme gibi düşüncelere rastlanır. SAPPHO ilk Yunan kadın şairi sayılır. fiiirlerinde aşk temasını işlemiştir.Aşkı […]
Eski Yunan Edebiyatı – Homeros
Eski Yunan Edebiyatı Eski Yunan edebiyatı, Batı Edebiyatının kaynağı sayılır. M.Ö. IX. ve M.S II. yüzyıllarda Yunanistan, Makedonya ve Trakya’nın doğu , Anadolu’nun batı ve güneybatı kıyılarını içine alan bölgede gelişmiş bir uygarlıktır.Yunan edebiyatında şiir türlerinin ilk örnekleri yazılmış;komedi ve trajedi türünde eserler verilmiştir. Bunların bir kısmı da sahnelenmiştir. Ayrıca bu edebiyatta biyografi, nutuk, tarih […]
Batı Edebiyatı ve Edebiyat Akımları
BATI EDEBİYATI ve EDEBİYAT AKIMLARI Toplumsal düzenin ve onun değişiminin bir gereği olarak, dünya görüşü ve sanat anlayışı bakımından bir araya gelen sanatçıların, eserleriyle ortaya koydukları ve sürdürdükleri ilkelerin bir araya getirilmesiyle edebiyat akımları ortaya çıkmıştır. Sanat akımları, bir ya da birkaç sanatçının bir araya gelmesiyle oluşur. Bu sanatçılar, bütün bir kuşağı etkileyebilir, arkalarından sürükleyebilirler.Edebiyat […]
Divan Edebiyatında Düz Yazı Türleri ve Soruları
DİVAN EDEBİYATINDA DÜZ YAZI TÜRLERİ Klasik edebiyatta düz yazı biçimindeki yazıya “İnşâ”, düz yazı yazarına “münşi”, düz yazı halindeki yazıların bir araya toplanmasından meydana gelen yapıtlara “münşeat” denir. Tezkire Divan edebiyatında şairlerin hayatlarını anlatan, şiirlerinden örnekler veren eserlerdir. Türk edebiyatında ilk tezkireyi 15. yüzyılda Ali fiîr Nevai “Mecalis”ün Nefâis” adıyla yazmıştır. Tasavvuf büyüklerinin hayatını anlatan […]
Edebi Mektuplar Nedir? Söylev (Nutuk) Nedir? Vecize (Özdeyiş) Nedir? Monografi Nedir?
Edebi Mektuplar: Edebiyatçıların yazmış olduğu ve edebi değer taşıyan mektuplar da bir yazı türüdür.Divan edebiyatı sanatçısı Fuzuli’nin “fiikâyetname” adlı eseri mektup türünün ilk örneği sayılır. Söylev(Nutuk): İnsanların topluluk önünde kişisel görüşlerini iletme, bu görüşleri onlara kabul ettirme amacıyla yaptıkları konuşmalardır. Atatürk’ün Onuncu Yıl Nutku, nutuk türünün en önemli örneklerindendir.Söylevde konuşma; inandırıcı, etkileyici ve çoşturucu olmalıdır. […]
Gezi Yazısı (Seyahat) Nedir? Anı Hatıra Nedir? Günlük Günce Nedir? Biyografi (Yaşam Öyküsü) Nedir? Röportaj Nedir?
Gezi Yazısı (Seyahat) Yazarın, gezip gördüğü yerlerin ilgi çekici yönlerini tanıttığı yazı türüdür. Gezi yazıları, yazarın ilgisini çeken, okurun da ilgisini çekeceğini umduğu yerleri ve oraların özelliklerini dile getirir.Bu türün ilk örneklerine Osmanlı İmparatorluğu döneminde rastlanır. Bu dönemde geçici görevlerle yabancı ülkelere gönderilen Türk elçilerinin oluşturduğu “Sefaratnameler”vardır. Anı (Hatıra) Yaşanan olayların insan belleğinde bıraktığı izlerdir. […]
Masal Nedir?
Masal Yaşanmamış veya yaşanması imkansız olayları abartılı ve eğlenceli bir dille anlatan anonim bir türdür. Bir yazarın kaleme aldığı masallar da vardır. Masallarda olağanüstü olaylara ve kahramanlara yer verilir. Zaman ve olayların geçtiği yer kesin olarak bilinmez. UYARI: İnsanlar arasında geçebilecek olayları, insan dışı varlıklar arasında geçiyormuş gibi anlatan, çoğu kez manzum olan didaktik yapıtlara […]
Komedi Türleri Nelerdir? (Açıklamalı)
Komedi Türleri a) Karakter Komedisi: İnsan karakterinin gülünç ve aksak yanlarını gösteren komedilerdir. Moliere’in “Cimri, Tartuffe”; Shakespeare’in “Hırçın Kız” bu türün bilinen örnekleridir. b) Töre Komedisi:Toplumun gülünç ve aksak yönlerini gösteren komedidir.Moliere’in “Gülünç Kibarlar”, “Bilgiç Kadınlar” komedileri bu türün en güzel örnekleridir. c) Entrika Komedileri:Olayların merak uyandıracak ve şaşırtacak şekilde düzenlenmesiyle, genellikle güldürmekten başka bir […]
Tiyatro Nedir? Tiyatro Yapıtları Ve Özellikleri Nelerdir?
Tiyatro İnsan yaşamıyla ve ilişkileriyle ilgili olayları sahnede canlandı ırmak üzere yazılan yapıtlardır. Ayrıca bu eserlerin oynandığı binaya da tiyatro adı verilir. Tiyatro dramatik şiirden gelişerek oluşmuştur ve M.Ö. 7. ve 8.yüzyıllarda Bağ Bozumu Tanrısı onuruna düzenlenen törenlerden doğmuştur.Tiyatronun iki temel öğesi; olay ve kişilerdir. Olay, kişilerle durumlar arasındaki çatışma üzerine kurulur. Tiyatro yapıtları üç […]
Öykü (Hikaye) Nedir?
Öykü (Hikâye) Hayatta olan ya da olacak izlenimi veren olayları sınırlı bir şekilde anlatan, hayalde tasarlanan ilgi çekici olayları anlatarak okuyucuda heyecan ve zevk uyandıran yazı türüdür. Öyküde; olay tek, kişi sayısı az, zaman oldukça dar olup olayın geçtiği yer sınırlıdır.Öykü hayatın kısa bir kesitidir. Olay ya kahraman anlatıcı bakış açısı (birinci tekil kişi) ya […]
Roman Nedir?
Roman Yaşanmış ya da yaşanması mümkün olan bir olayın; yer, zaman ve kişilere bağlı olarak ayrıntılı bir biçimde anlatıldığı edebiyat türüdür. Roman, aynen olmasa bile hayatı yansıtmaya çalışır. Romancı, eserindeki olayları, kişileri ve çevreyi yaşadığımız hayattan seçer. Yazar, romanında gerçek hayata benzer bir dünya kurar. Roman, olayları ayrıntılı olarak anlatması ve bir ana olay etrafında […]
Sohbet (Söyleyişi)
Sohbet (Söyleşi) Bir yazarın kişisel görüşlerini, çok fazla ayrıntıya kaçmadan içten, doğal bir anlatımla, okuyucularıyla söyleşir gibi kaleme aldığı yazı türüdür. Bu yazı türüne “Musahabe” de denir. Denemeden ayrılan en önemli özelliği, konuşma havasıyla yazılmasıdır.Kimi zaman yazar, karşısında dinleyici varmış gibi içten, canlı bir anlatım seçer; sorular sorar, sorduğu sorulara cevap verir, espiriler yapar, deyimlerden […]
Eleştiri Nedir?
Eleştiri Bir sanat ya da düşünce yapıtının özünü ve yapısını anlatan;onun olumlu ve olumsuz yönlerini değerlendirmek amacıyla yazılan yazılardır. Eskiden bu tür yazılara “tenkit”; tenkit yazarlarına da “münekkit” denirdi. Günümüzde “eleştirmen” ifadesi kullanılmaktadır.Eleştirilerde eserler tanıtılır, edebiyat ve sanat tarihi yönünden eserlerin değeri ortaya konur; başarılı, başarısız yönleri belirtilir. Eleştirmen, yazısına kişisel duygu ve düşüncelerini kattığı […]
