Haritalardaki küçültme oranına ölçek denir. Ölçek kesir ve çizik olmak üzere 2’ye ayrılır.

Kesir ölçek

Küçültme oranı kesirle ifade edilir. Kesir ölçekte pay daima 1 olur. Paydadaki sayı küçültme oranını ifade eder.

1 / 300.000 1 / 750.000 gibi

Ölçek paydasıyla ölçek arasında ters orantı vardır. Ölçek paydası büyüdükçe ölçek küçülür.

Örnek:

Ölçeklerin;
I. 1 / 200.000
II. 1 / 300.000
III. 1 / 500.000
büyükten küçüğe doğru sıralanışı hangisinde doğru verilmiştir?

A) I>II>III
B) I> III >II
C) II> I >III
D) II > III > I
E) III > II > I

Çözüm:
Harita ölçeklerinde paydadaki sayı büyüdükçe ölçek küçülmektedir. Yani sayı büyük ölçek küçük sayı küçük ölçek büyük demektir.
Yanıt A

Yerden yükseldikçe görülen alan artarken ayrıntı azalmaktadır. Yani görülen alan ile ayrıntı ters orantılıdır.

Çizgi (Grafik) ölçek

Harita üzerindeki uzunluğun gerçekte ne kadarlık bir uzunluğa eşit olduğunu bir doğru üzerinde gösteren ölçektir.

Uyarı:Bütün haritalardan yararlanarak;
– Konum belirlenir.
– Yön bulunur.
– Yerel saat hesaplamaları yapılır.
– Uzunluk ve alan hesaplamaları yapılır.

Uyarı:Sadece fiziki haritalarda yerşekilleri gösterilir, eğim
hesaplanabilir ve profil çıkarılabilir.
[cografya_ygs_hazirlik]