Son yıllarda Türkiye’ye iade edilen tarihi eserler arasında en önemli olanlardan birisi de Herakles Lahdi’dir Herakles Lahdi milattan sonra 2. asırda Roma dönemi eserlerinden birisidir.Yaklaşık olarak 235 santimetre boyunda, 3 ton ağırlığında ve 112 santimetre genişliğinde olan lahit, arkeoloji literatüründe Torre Novee olarak adlandırılmaktadır.
Asya lahit grupları içerisinde yer alan Herakles Lahdi, Antalya Müzesi’nde düzenlenen bir törenle Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş tarafından ziyaretçilere açıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkililerinin girişimleriyle sonuçlanan ve İsviçre’de sergilenmekte olan lahit, bakanlık yetkilileri tarafından Cenevre kentinde teslim alınarak 6 Eylül’de Cenevre’den çıkışı sağlanmış ancak İsviçre’deki resmi tatil sebebiyle gümrük deposunda bir süre bekletildikten sonra Cenevre Başkonsolosluğu tarafından 13 Eylül’de Zürih’e götürülmüştür.Lahit Türk Hava Yolları kargo uçağı ile aynı gün içerisinde Atatürk Havalimanı’na ulaştırılmıştır.
Yunan mitolojisine göre Herakles, Roma Mitolojisine göre ise Herkül adıyla bilinen mitolojik bir kahraman Zeus ile Miken kralının kızı Alkmene’nin oğludur.Lahitteki yazılarda Herakles’in yaptığı işler sırasıyla 12 bölüm halinde anlatılır.Her bölümde Herakles’in fizyolojik olarak değişim gösterdiği, olgunlaştığı ve yaşlandığı görülmektedir. Mitolojilerdeki efsaneye göre Amphitryo’nun savaşa gitmesi üzerine onun kılığına girerek Alkmene ile ilişkiye giren Zeus’un, ondan Herakles isminde bir çocuğu olur.Alkmene’nin Zeus’tan hamile kalması tanrıça Hera’yı kızdırır. Hera’ya ve onun tanrısal güçlerine karşı gelemeyen Herakles, bir cinnet sonucu ailesini öldürür.Bu cinayetin sonucunda Herakles bir kâhine giderek ona danışır. Kâhinin verdiği görevler 12 iş olarak isimlendirilir.
Herakles Lahdi’nin son yüzyıldaki hikâyesi şöyledir:Antalya’nın Aksu ilçesindeki Perge Antik Kenti içerisinde 1960’lı yıllarda kaçak kazılar sonucunda bulunup yurt dışına kaçırılmıştır.Herakles Lahdi’nin İngiltere’de restorasyonu yapıldıktan sonra lahde 2010 yılında İsviçre’ye götürülme esnasında Cenevre Serbest Limanı’nda İsviçre Federal Gümrük yetkilileri tarafından yapılan kontrolde, İsviçre kanunları uyarınca el konulmuştur.
Perge Antik Kenti nekropolünde bulunup kaçırılan ve İsviçre’de bulunan lahit; İsviçre Hükümeti tarafından 2011 yılında Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı’na haber verilmiştir.Konunun uzmanlarınca incelenen lahdin Perge Bölgesi’ne ait olduğu anlaşılmıştır.Bunun üzerine Antalya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma başlatılmış ve bu soruşturmaya istinaden Cenevre Başsavcılığı 21 Eylül 2015 tarihinde Herakles Lahdi’nin Türkiye’ye iadesine karar vermiştir.Aynı zamanda bu karar 2 Mayıs 2016’da Cenevre Adalet Mahkemesi Ceza Dairesince onanmış ve iade kararı bir kez daha kesinleşmiştir.
Perge Antik Kenti nekropolünde bulunan ve İsviçre’ye kaçırılan lahit, Roma Dönemine ait olup Herakles’in 12 işinin tasvir edildiği yazılar ve şekillerle birlikte Antalya Medeniyetler Müzesi’ne getirilip ziyarete açılmıştır.Herakles Lahdi ile birlikte Türkiye’den kaçırılan yüzlerce eserden birisi daha ait olduğu topraklara getirilmiştir.