Çevresel Sinir Sistemi
- Çevresel sinir sistemi, beyin ve omuriliği vücudun diğer organlarına bağlayan sinirlerden meydana gelir.
- Bu sinirlerden 12 çifti beyinden, 31 çifti omurilikten çıkarak kollara ayrılır.
- Beyinden çıkan sinirler baştaki duyu organları, kaslar, salgı bezleri ile bağlantılıdır. Vagus siniri en önemlisidir.
- Bu iç organlara bağlıdır (kalp, mide, pankreas, akciğer, bağırsak).
- Omurilikten çıkan sinirler duyu ya da motor sinirlerdir.
- Her bir sinir ön ve arka kök olarak iki kökün birleşmesi ile oluşur.
- Ön kök motor, arka kök duyu sinirlerinden meydanagelir.
- Kökler omurlar arası delikte birleşerek tek sinir halinde çıkar. En önemlisi bacaklara giden siyatik sinirleridir.
- Çevresel sinir sistemi somatik ve otonom sinir sistemi olmak üzere iki kısımda incelenir.
a. Somatik Sinir Sistemi
- Motor ve duyu sinirlerinden oluşur. Bu sinirlerin hücre gövdeleri merkezi sinir sisteminde bulunur, aksonlar iseiskelet kaslarına gider.
- Aksonlarda miyelin bulunur. İmpuls iletimi hızlıdır.
- Yazı yazma, şarkı söyleme, bilgisayar kullanma gibi beyin kontrolünde olan hareket ve davranışlar somatik sinri sistemi tarafından düzenlenir
b. Otonom Sinir Sistemi
- İsteğimiz dışında çalışır ve iç organların çalışmasını düzenler.
- Otonom sinir sistemi, sempatik ve parasempatik olmak üzere iki farklı kısımdan oluşur.
- Otonom sinirler yalnızca motor sinirlerinden oluşur. Sinirler miyelinsizdir. İmpuls iletimi yavaştır.
- Otonom sinirlerle beslenme, solunum, boşaltım, kan dolaşımı, üreme ve adaptasyonel fonksiyonlar değişen çevre şartlarına rağmen düzenli bir şekilde gerçekleşir, homeostasi korunur.
- Otonom sinir uçlarından genellikle asetilkolin ve noradrenalin salınır.
- Asetilkolin parasempatik, noradrenalin ise sempatik sinir uçlarından salgılanır.
[biyoloji_2_ygs_lys]