GENEL KAVRAMLAR
1. Yenileşme ve diriliş hareketidir.
2. Millî egemenlik ve bağımsızlık mücadelesidir.
3. Dışta emperyalizm ve işgalcilere, içte saltanat ve hilafete karşıdır.
4. Zor şartlar altında doğmuştur.
5. Yeni bir kültür çevresine girilmiştir.
6. Fikri hazırlık safhası yoktur.
7. Türk inkılâbını hazırlayanlar ve uygulayanlar aynı kişilerdir.
1. Diğer inkılâplar sadece içerdekilere karşı yapılmıştır.
2. Diğer inkılâpların hazırlık (fikir) safhası vardır.
3. Türk inkılâbını aynı şahıslar gerçekleştirmiştir.
1. Devleti geri bıraktıran müesseseleri ortadan kaldırmaktır.
2. Mevcut kurumları çağdaşlaştırmaktır.
Dil, edebiyat ve tarih birliği sağlayarak, bütün Türkleri birleştirmeyi amaçlamıştır. Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Mehmet Emin Yurdakul v.s bu görüşün savunucuları olmuştur. Türkçülük, kültürel olarak ortaya çıkmış, sonra siyasi bir ülkü hâline gelmiştir.
NOT: Osmanlı Devleti’nin son dönemdeki iktidar partisi İttihat ve Terakki ve bu partinin önde gelen ismi Enver Paşa bu akımı savunmuştur.
Fransız İhtilali’nin Etkisiyle Balkanlar’da ve Avrupa’da Millî D evletlerin Kurulması
1. Yunanistan, 1829 Edirne Antlaşması ile
2. Sırbistan, Romanya, Karadağ, 1878 Berlin Kongresi ile
3. Bulgaristan, 1908 II. Meşrutiyet sırasında
4. Arnavutluk, 1913 I. Balkan Savaşı sonunda bağımsızlıklarını kazanmışlardır.
UYARI: Bu süreç aynı zamanda Balkan milletlerinin Osmanlı Devleti’nden kopuş sürecidir. 14. ve 15. yüzyıllarda Türk egemenliğine giren Balkan milletleri 19. ve 20.
yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nden kopmuşlardır.
1. İtalya millî birliğinin kurulması (1870)
2. Almanya millî birliğinin kurulması (1871)
UYARI: Millî birliklerin ve devletin kurulması, yeni sömürgecilik anlayışlarının ve yeni blokların kurulmasına sebep olmuştur. İtalya ve Almanya millî birliklerini tamamladıktan
sonra henüz işgal edilmeyen sömürgelere saldırmışlardır. (Almanya, Alsas- Loren bölgesine, İtalya, Trablusgarp’a)
UYARI: Osmanlı’nın Birinci Balkan Savaşı’nda yenilgiye uğrama nedenlerinden biri de kaliteli ve vatansever subayların Trablusgarp’ta oluşudur.
– Trablusgarp ve Bingazi İtalya’nın denetimine girecek.
– Trablusgarp dinî yönden OsmanlI’ya bağlı kalacak.
– Balkan Savaşları bitene kadar Oniki Ada İtalya’da kalacak.
NOT: Geçici kaydıyla da olsa bir Avrupa devleti Batı Anadolu’yu tehdit eder durum a gelmiştir. Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprağını kaybetmiştir. Trablusgarp
Savaşı, Balkan Savaşı’nın başlamasına sebep olmuştur. Çünkü Balkan devletleri Osmanlı’nın güçsüzlüğünü görmüşlerdir. Balkan devletleri böylece Osmanlı’nın içine düştüğü durumdan istifade etmeye çalışmışlar ve topraklarını genişletme yoluna gitmişlerdir.
Zaten Uşi Antlaşması’nda Osmanlı Devleti’nin Oniki Ada’yı geçici olarak Italyanlara bırakması, devletin kendine ait toprakları bile koruyamadığının bir göstergesi olmuştur.
Sebepleri
1. Osmanlı imparatorluğu’nun içinde bulunduğu olumsuz durum
2. Avrupalı devletlerin menfaatleri doğrultusunda Balkanları kışkırtmaları (Rusya’nın Panslavizm politikası, Avusturya’nın Balkanlara Slav hâkimiyetinin girmesini istememesi ve kendisinin yayılmak istemesi)
3. Milliyetçilik akımın etkisi (Bu aynı zamanda Fransız ihtilali’nin de sonucudur.)
4. Balkan milletlerinin birleşmeleri
NOT: Osmanlı Devleti, orduda ikiliğin baş göstermesi, Trablusgarp Savaşı’nın olumsuz etkisi gibi sebeplerle
I. Balkan Savaşı’nda başarısız olmuştur.
1. Osmanlı Devleti’nin batı sınırı Midye – Enez çizgisi olacaktır.
2. Arnavutluğun ve adaların geleceği büyük devletlere bırakılacaktır.
3. Yunanistan; Selanik, Güney Makedonya ve Girit’i alacaktır.
4. Bulgaristan; Kavala, Dedeağaç ile birlikte bütün Trakya’yı alacaktır.
5. Sırbistan; Orta ve Kuzey Makedonya’yı alacaktır.
ÖRNEK: I. Kırım
II. Makedonya
III. Batı Trakya
Yukarıdakilerden hangilerinde yaşayan Türkler Balkan Savaşlarından sonra azmhk statüsüne girmişlerdir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
2007 ÖSS
ÇÖZÜM: Makedonya ve Batı Trakya Türklüğü Balkan Savaşları’nın ardından azınlık konumuna düşmüştür.
Yanıt E
Sebepleri
1. Bulgaristan’ın geniş topraklar kazanması
2. Balkanlarda ortaya çıkan siyasi boşluğun doldurulmak istenmesi
Balkan Savaşlarını Sonlandıran Antlaşmalar
1. Bulgaristan ile diğer Balkan devletleri arasında imzalanmıştır.
2. Bulgaristan’ın elindeki topraklar diğer Balkan devletleri tarafından paylaşılmıştır.
Bulgaristan ile Osmanlı Devleti arasında yapılmıştır.
Antlaşmaya göre;
1. Meriç Nehri sınır olacaktı.
2. Edirne ve çevresi OsmanlI’ya verilecekti.
3. Bulgaristan’daki Türklerin hakları garanti altına alınacaktı.
4. isteyenler dört yıl içinde göç edebileceklerdi.
Yunanistan ile Osmanlı Devleti arasında imzalanmıştır.
Buna göre;
1. Atina ve Girit Yunanistan’a bırakılmıştır.
2. Yunanistan’da yaşayan Türklerin hakları garanti altına alınmıştır.
1. Sırbistan ile Osmanlı Devleti arasında yapılmış.
2. Sırbistan’daki Türklerin hakları garanti altına alınmıştır.
UYARI: Antlaşmalardan sonra günümüze kadar devam eden Balkan Türkleri sorunu doğmuştur. O günden bugüne göçm en hareketleri devam etmiştir. Bunun sonucunda
ekonomik, sosyal ve siyasi sorunlar ortaya çıkmıştır.
1. Balkanlarda kalan Türk azınlığın hak ve hürriyetleri garanti altına alınmıştır.
2. Balkanların siyasi haritasında önemli değişiklikler olmuştur.
3. Balkan Savaşları’ndaki başarısızlık Osmanlı ordusunda yeni düzenlemeleri gündeme getirmiştir.
4. Osmanlı Devleti’nin sosyal ve ekonomik çöküşü hızlanmıştır.
5. Bulgaristan ile Balkan devletleri ve Rusya’nın arası açılmıştır. Bulgaristan, Avusturya’ya ve Osmanlı Devleti’ne yakınlaşmıştır.
UYARI: Balkan Savaşları, Avrupa devletlerini de etkilemiş, bloklar arasındaki gerginliği arttırmış, silahlanma yarışı hızlanmıştır.