Elektrik Akımının Magnetik Etkileri

Elektrik Akımının Magnetik Etkileri

  • 1820 yılında H. Christian Oersted yaptığı deneyle akım geçen telin çevresinde bir magnetik oluştuğunu ispatlamıştır.
  • şekilde 1 de K anahtarı açıkken tele paralel duran bir pusula iğnesi, K anahtarı kapatıldığında saparak şekil 2 deki konumu alır. Bu bize akım geçen telin çevresinde magnetik alan oluşturduğunu gösterir.

Elektrik_Akiminin_Magnetik_Etkileri

  • Pusula iğnesi akımın oluştuğu magnetik alan ile, yerin magnetik alanının bileşkesi yönünde dengeye gelir.

    1. Akım geçen düz telin çevresindeki magnetik alan:

  • Akım geçen düz telin çevresinde bir magnetik alan oluşur.
  • Bu magnetik alan çizgileri merkezi tel üzerinde, yarıçapı gittikçe artan çemberler şeklindedir. Bir noktadaki magnetik alan vektörü o noktadan geçen çembere teğettir.
  • Magnetik alan sağ el kuralına göre şöyle bulunur. Sağ başparmak akım yönünü gösterecek biçimde düz tel avuç içine alınırsa tele sarılan dört parmağın yönü telin çevresindeki magnetik alanın yönünü gösterir.
  • Akım geçen düz telden d kadar uzakta bir noktanın magnetik alanı

Akim_gecen_duz_tel
telden_akim_gecmesi

akim_gecen_sonsuz_uzun_tel

2. Akım geçen halkanın merkezindeki magnetik alan

  • Akım geçen halkanın merkezinde halka düzlemine dik bir magnetik alan oluşur.
  • Halka merkezindeki magnetik alan sağ el kuralına göre şöyle bulunur. Halka dört parmak halkadan geçen akım yönünü gösterecek biçimde avuç içine alınırsa başparmak halka merkezindeki magnetik alanın yönünü gösterir.
  • Ya da halkanın herhangi bir noktasında sağ başparmak akım yönünü gösterecek biçimde tutulup dört parmak halka merkezine doğru uzatılırsa, avuç içi magnetik alanın yönünü gösterir.

Akim_gecen_halka

halkadan_akim_gecmesi

 

3. Üzerinden akım geçen bobinin eksenindeki magnetik alan:

bobinden_akim_gecmesi

  • Bobinden akım geçtiğinde sarımların içinde bobinin ekseni doğrultusunda bir magnetik alan oluşur. Bu magnetik alan bobinin içinde kuvvetli, dışında ise zayıftır.

Bobinin içinde oluşan magnetik alan şiddeti:

bobin_001

  • Bobinin ekseninde oluşan magnetik alan şöyle bulunur. Dört parmak bobinden geçen akım yönünde sarılacak şekilde avuç içine alınırsa sağ başparmak eksenindeki magnetik alanın yönünü gösterir.

magnetik_alanin_yonu

  • Bir bobin magnetik alan bakımından aynı bir çubuk mıknatıs gibi davranır. Bobinin bir ucu N, ucu S kutbu gibi düşünülür.

w
y

bahar yayınevi uyarı
Sınavlara Hazırlık Arama Robotu
YGS & LYS TEOG KPSS TUS KPDS Ehliyet Sınavı PMYO JANA

Seçim esnek olup ilgili alanları seçiniz, Örneğin ehliyet sınavı için branş olarak matematik seçmeyiniz :)