Göz

Göz

  • Göz, ışığa duyarlı reseptörleri (fotoreseptörleri) içeren ve görme olayını gerçekleştiren organdır.
  • Göz görme işinde doğrudan görevli olan göz küresi ve bunları koruyan yapılardan oluşmuştur.

Gözün Yardımcı Organları

  • Kaşlar, kirpikler, göz kapakları, göz yaşı bezleri ve göz yuvarlağını göz çukuruna bağlayan kaslar gözü koruyan yardımcı organlardır.
  • Kaşlar çok sayıda kıl içeren ve deriden oluşmuş kabartılardır.
  • Her gözde altta ve üstte olmak üzere iki tane deri kıvrımından ibaret göz kapağı vardır. Kaşlar, kirpikler ve göz kapakları göze yabancı bir maddenin girmesini engeller.
  • Göz kapağının duvarı içinde bulunan bezler bir sıvı salgılayarak gözün ön yüzünü temiz, ıslak ve kaygan tutarlar.
  • Göz yaşı bezinden salgılanan göz yaşında bulunan antibakteriyel ve lizozomal enzimler göz yüzeyine ulaşan bakterileri öldürerek üremelerini engeller.
  • Gözü göz çukuruna bağlayan kaslar, gözün hareketini sağlayarak görme yönünü ayarlar.

goz

Göz Küresinin Yapısı

Göz küresi dıştan içe doğru üç tabakadan oluşmuştur.

  • Sert tabaka (Sklera)
  • Damar tabaka
  • Ağ tabaka (Retina)

a. Sert Tabaka (Sklera)

  • Göz küresinin en dış tabakasıdır. Sıkı lişi beyaz bağ dokudan oluşmuştur. Göz kaslarının tutunma yeridir. Göz küresinin şeklini korur.
  • Sert tabakanın ön kısmı ümsekleşerek saydam tabakayı (kornea) oluşturur. Kornea ışığı toplayarak göze girmesini sağlar.

b. Damar Tabaka

  • Sert tabakanın altında bulunan tabakadır. Kan damarları ve pigmentlerce zengindir.
  • Kan damarları gözün beslenmesini sağlar. Damar tabakanın arka yüzeyinde siyah pigmentler içeren bir tabaka vardır.
  • Bu tabaka göze gelen fazla ışığı absorbe ederek göz yuvarlağının iç kısmını karanlık bir oda haline getirir. Böylece göz içi yansımalar önlenir.
  • Damar tabaka korneanın bulunduğu bölgede kalınlaşarak irisi oluşturur.
  • İriste hem halka şeklinde hem de ışınsal olarak dizilmiş düz kaslar bulunur. İrisin ortasında bulunan ve ışığın içeri girmesini sağlayan açıklığa göz bebeği denir.
  • Göze gelen ışık miktarına göre göz bebeği büyüyüp küçülerek göze giren ışık miktarı ayarlanır.
  • Göze fazla ışık geldiğinde irisin yapısındaki halka kaslar kasılır ve göz bebeği küçülür. Göze az ışık geldiğinde irisin yapısındaki ışınsal kaslar kasılır ve göz bebeği genişler.
  • İrisin yapısında göz pigmentleri bulunur ve göze renk verir.
  • İrisin arkasında göz merceği bulunur. İnce kenarlı mercek özelliğinde olan göz merceği canlı, esnek ve saydamdır.
  • Göz merceği kirpiksi kaslarla göz küresine bağlıdır.
  • Göz bebeğinden geçen ışınlar göz merceğinde kırılarak ağ tabakaya düşer.
  • Kirpiksi kaslar yardımıyla göz merceğinin yuvarlaklığı değiştirilerek odak uzaklığı ayarlanır.
  • Görülen cismin  uzaklığına bağlı olarak gerçekleşen ve her defasında ışınların lekede odaklanmasını sağlayan bu olaya göz denir.
  • Bakılan cisim uzakta ise kirpiksi kaslar kasılır ve mercek düzleşir. Bakılan cisim yakında ise kirpiksi kaslar gevşer ve mercek kalınlaşır. Mercek kalınlaştığında ışığı daha fazla kırar.

Göz_Uyumlari

  • Kornea ile göz merceği arasında kalan boşluğa ön oda, göz merceği ile iris arasında kalan boşluğa arka oda denir.
  • Bu odaları dolduran sıvılar göz küresinin şeklinin korunmasını sağlar.
  • Göz merceği ile ağ tabaka arasında camsı cisim denilen berrak ve jelatinimsi bir madde bulunur.
  • Camsı cisim kan damarı taşımayan kornea ve göz merceğinin beslenmesini sağlar. Ayrıca iç basınç oluşturarak göz küresinin şeklinin sabit kalmasını sağlar.

c. Ağ Tabaka (Retina)

  • Göz küresinin en iç tabakasıdır. Işığa duyarlı reseptörler ve sinirler bu tabakada bulunur.
  • Retinanın arka kısmında çubuk ve koni olmak üzere iki çeşit fotoreseptör bulunur. Çubuk şeklinde olan fotoreseptörler retinanın çevresinde bulunur.
  • Koni şeklinde olan fotoreseptörler ise retinanın merkezinde daha yoğundur. Çubuk hücreleri siyah – beyaz görmeyi ve cismin şeklini algılamayı sağlar.
  • Koni şeklinde olanlar ise parlak ışıkta ve renkli görmeyi sağlar.
  • Gözün önüne yan taraftan yaklaştırılan bir cismin ilk önce şekli ırt edilir. Fakat rengi fark edilmez. Çünkü görüntü ilk olarak çubuk hücreleri ile algılanır.
  • Mavi ışığa, kırmızı ışığa ve yeşil ışığa duyarlı pigment içeren üç tip koni reseptörü vardır.
  • Bu üç rengin dışında kalan renkler, iki veya üç koninin değişik oranlarda uyarılması ile algılanır.
  • Reseptörlerin retina üzerinde yoğun olarak bulunduğu bölgeye sarı leke (benek) adı verilir. Sarı lekede cisimlerin görüntüsü ters olarak oluşur.
  • Göz yuvarlağının arka kısmında duyu sinirlerinin aksonları birleşerek göz sinirini oluşturur. Sinirlerin gözden çıktığı noktada reseptör yoktur.
  • Görüntü oluşmadığı için bu bölgeye kör nokta denir.

gozun_ag_tabakasi

gozun_tabakalari
Fotoreseptorler

bahar yayınevi uyarı
Sınavlara Hazırlık Arama Robotu
YGS & LYS TEOG KPSS TUS KPDS Ehliyet Sınavı PMYO JANA

Seçim esnek olup ilgili alanları seçiniz, Örneğin ehliyet sınavı için branş olarak matematik seçmeyiniz :)