Zamirlerle İlgili Ayrıntılar

Tamlanan eki alan isimler, hem tamlayanı düşmüş isim tamlaması hem de iyelik zamiri olarak kabul edilmektedir.

Tamlayan + ki eki (ınki, inki) alan isimlerse hem tamlananı düşmüş isim tamlaması hem de ilgi zamiri olarak adlandırılmaktadır. Bunlar ek halindeki zamirler şeklinde sorulmaktadır. Özellikle sorulmadıkları sürece dikkate alınmazlar.

Zamirler çoğunlukla basit ve birleşik yapıda bulunmaktadır. Türemiş yapılı zamir örneği pek yoktur. Yalnız bazı sözcükler (başkası kimsecikler gibi) türemiş zamir kabul edilmektedir. “Falan filan” gibi bazı ifadeler ise öbekleşmiş zamirdir.

Zamir olan bazı kelimelerden türeyen sözcükler zamir olmaktan çıkıp başka türlere geçmiştir.

Zamirler deyim içinde kullanılabilir: kendi kazdığı kuyuya düşmek, kendi yağıyla kavrulmak vb.
Bazı zamirler “ca” ekini alarak zarflaşabilir. (bence,kendince)
Zamirlerle adlaşmış sıfatlar birbirine çok yakın iki türdür. Belli başlı sözcükler zamir kabul edilir.
Öte yandan adlaşmış sıfatlar, daha çok niteleme sıfatlarından meydana gelmektedir.

ÖRNEK: Kimi zamirler, özneyi pekiştirerek belirtirler. Bunlar tek başlarına asıl şahıs zamirlerinin yerini tutabildikleri gibi, onlarla birlikte de kullanılabilirler.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir zamir vardır?
A) Doğrusu, onun sözüne pek kulak asmadım.
B) Bence, alınan sonuç pek de olumlu değildi.
C) Bu elbiseyi ben kendim diktim.
D) İşittiklerimiz bunları doğrular nitelikteydi.
E) Ahmet o yaz, tatilini bizde geçirecekti.
1989 ÖSS
ÇÖZÜM: C' de “kendim” sözcüğü dönüşlülük zamiri olarak “ben” zamiri ile birlikte pekiştirme amaçlı kullanılmıştır.
Yanıt C
ÖRNEK: “Bu” sözcüğü aşağıdaki dizelerin hangisinde tür bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Kolay değil bu dünyadan ayrılmak.
B) “Bu taşındır” diyerek Kâbe'yi diksem başına.
C) Bu eller miydi resimleri tutarken uyuyan.
D) Gönlüm bu sevincin heyecanıyla kanatlı.
E) Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden.
1993 ÖSS
ÇÖZÜM: A, C, D ve E seçeneklerindeki “bu” sözcükleri sıfattır. Aynı sözcük B' de zamir görevinde kullanılmıştır.
Yanıt B