Servet-i Fünun Edebiyatında İlkler
*Batı edebiyatı nazım biçimleri (sone,balad gibi)
*İlk defa kullanıldı.
*İlk çocuk şiir kitabı (Tevfik Fikret – fiermin) yazıldı.
*İlk psikolojik roman (Mehmet Rauf – Eylül) yazıldı.
*Batılı anlamda ilk roman (H.Ziya – Aşk-ı Memnu) yazıldı.
*İlk mensur şiir örneği (Halit Ziya – Mezardan sesler) verildi.
ÖRNEK:
Tanzimat Dönemi şairlerinden Recizade M. Ekrem’in çevresinde toplanan gençler, artık kendi başlarına var olmanın yollarını ararlar ve bir dergide birleşirler.Bunların arasında,sonradan romancı olarak ün kazanmış iki yazarımız da vardır.Paragrafta sözü edilen dergi ile iki yazarımız aşağıdakilerin hangisinde bir arada verilmiştir?
A) Malumat; Hüseyin Cahit, Ahmet Rasim
B) Servet–i Fünun; Halit Ziya, Mehmet Rauf
C) Genç Kalemler; Halit Ziya, Ömer Seyfettin
D) Servet–i Fünun; Samipaşazade Sezai, Hüseyin Cahit
E) Malumat; Mehmet Rauf, Hüseyin Rahmi
1988 ÖYS
ÇÖZÜM:
Servet–i Fünun edebiyatının temelini Recaizade Mahmut Ekrem aynı adı taşıyan dergiyi yayın hayatına geçirerek atmıştır Ekrem, dergi etrafında tanıdığı sanatçıları toplamıştır. Servet–i Fünun romancıları ise Halit Ziya ve Mehmet Rauf’tur.
Yanıt B
ÖRNEK:
Aşağıdakilerden hangisi Servet–i Fünuncuların şiir özelliklerinden biri değildir?
A) Kafiyede, şekilden çok, ses benzerliğine önem verme
B) Konu birliği ve bütün güzelliğine önem verme
C) Nazmı nesre yaklaştırma
D) Konuyla vezin arasında bir ahenk ilgisi arama
E) Herkesin anlayabileceği bir dil kullanma
1992 ÖYS
ÇÖZÜM:
Servet–i Fünun sanatçıları ağır bir dil kullanmışlardır.Sözlüklerden herkesin bilmediği sözcükleri bulup eserlerinde
kullanmışlardır.Tanzimat edebiyatında sade bir dil kullanma ilkesi, Serveti–i Fünun’da ortadan kalkmıştır.
Yanıt E
ÖRNEK:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı vardır?
A) Edebiyat–ı Cedide sanatçıları hikâye ve romanda realizm ve natüralizm, şiirde parnasizm ve sembolizm akımlarının etkisinde kalmışlardır.
B) Tanzimat edebiyatının ilk döneminde eser veren romancılarımızda romantizm akımının etkileri görülür.
C) Edebiyat–ı Cedide sanatçıları, şiir hikâye, roman, fıkra, makale türlerinde eser vermişlerdir.
D) Ömer Seyfettin, hikâyelerinin konularını, günlük hayattaki gözlemlerinden, çocukluk anılarından ve tarihten almıştır.
E) Türk edebiyatının ilk realist eseri, Recaizade Mahmut Ekrem’in İntibah adlı romanıdır.
1989 ÖYS
ÇÖZÜM:
Türk edebiyatında ilk realist yapıt Recaizade Mahmut Ekrem’in “Araba Sevdası” adlı romanıdır.”İntibah” ise Namık Kemal tarafından yazılmış batılı tarzda ilk romanımızdır.Yanıt E
ÖRNEK:
Yeni bir duyarlığı yeni bir şiir dilini oluşturmaya çalışırken Batı’yı hemen hemen günü gününe izlemişlerdir. Şiirlerinin imgelerle yüklü sanatlı bir yapısı vardır.Özellikle benzetmeler ve sıfatlarla varlıkların gerçek görünüşlerini değiştirmeye çalışmışlardır.Aşk, doğa, aile yaşamı kişisel tedirginlik ve yakınma temalarını şiirlerinde bol bol işlemişlerdir.Bu parçada sözü edilen edebiyat topluluğu ve onun üyelerinden biri aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir?
A) Tanzimat–Abdülhak Hamit Tarhan
B) Servet–i Fünun–Cenap fiehabettin
C) Garipçiler – Orhan Veli Kanık
D) Milli Edebiyat–M. Emin Yurdakul
E) Cumhuriyet Dönemi–Faruk Nafiz Çamlıbel
1993 ÖYS
ÇÖZÜM:
Özellikleri verilen Servet–i Fünun sanatçılarıdır.Onlar,özellikle Fransız edebiyatını kendilerine örnek almışlardır. Şiirde imgelerle yüklü sanatlı, ağır bir dil kullanmışlardır.
Yanıt B
ÖRNEK:
Çıkardıkları derginin adıyla anılan bir yazarlar topluluğunun üç büyük temsilcisinden biridir. fiiirlerinde kurduğu özgün imgelerle dikkat çeken, konularını daha çok doğadan alan, ülkemizde sembolizmin öncüsü sayılan bir şairdir.Şiir dışında yolculuk yazıları,piyesler,makaleler de yazmış olmasına karşın şiir ve özdeyişleriyle tanınan bir sanatçımızdır.Bu parçada sözü edilen şair ve yazar aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hamdullah Suphi
B) Tevfik Fikret
C) Cenap Şahabettin
D) Abdülhak Hamit
E) Süleyman Nazif
2007 ÖSS
ÇÖZÜM:
Bu parçada tanıtılan şair ve yazar Cenap Şahabettin’dir.Edebiyatımızda sembolizmin ilk temsilcisi odur. “Tiryaki Sözleri” adlı özdeyiş türünde yapıtı vardır.Yanıt C
ÖRNEK:
O güne kadar yazınımızda anı, yazınsal değerde bir tür değildi. Modern anlamda romancılığımızın kurucusu sayılan yazarımız,ilk kez yazınsal değerde anılar yazmıştır.Hem yazınsal, hem siyasal nitelikte olan bu anılarını dokuz ciltte toplamış ve kırk yılı kapsayan ilk beş cildine “Kırk Yıl” adını vermiştir.Bu parçada aşağıdaki yazarların hangisinden söz edilmektedir?
A) Hüseyin Rahmi Gürpınar
B) Recaizade Mahmut Erkem
C) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
D) Reşat Nuri Güntekin
E) Halit Ziya Uşaklıgil
1993 ÖYS
ÇÖZÜM:
Parçada, anı türünü edebiyatımıza kazandıran, modern anlamda romancılığımızın kurucusu, Mai ve Siyah,Aşk–ı Memnu romanlarıyla Halit Ziya Uşaklıgil’dir “Kırk Yıl” isimli yapıtı onun anı türündeki eseridir.Yanıt E
ÖRNEK:
Aşağıdaki şairlerden hangisi, toplum sorunlarını tartışmak, bunlarla ilgili düşüncelerini açıklamak için sanatı bir araç olarak kullanmıştır?
A) Recaizade Mahmut Ekrem
B) Tevfik Fikret
C) Abdülhak Hamit
D) Cenap fiehabettin
E) Ahmet Haşim
1994 ÖYS
ÇÖZÜM:
Servet–i Fünun topluluğu dağıldıktan sonra Fikret,yazdığı şiirlerinde toplumsal konuları ele almıştır. Bireysellikten
toplumsallığa kayan bir sanat anlayışı vardır.Yanıt B
ÖRNEK:
Divan edebiyatı ile Servet–i Fünun edebiyatının ortak bir özelliğini belirten yargı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dil, yabancı sözcükler ve yabancı dil kurallarıyla yüklüdür.
B) Arap ve Fars edebiyatlarından alınan, kaside, kıta,mesnevi gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.
C) Konu ile ölçü arasında bir uyum olmasına özen gösterilmiştir.
D) Uyağın göz için değil, kulak için olduğu görüşü egemendir.
E) Beyit başlıbaşına bir bütün sayılmış ve düşünceleri anlatan cümleler bir beyit içinde tamamlanmıştır.
1994 ÖYS
ÇÖZÜM:
A’da verilen dil, yabancı sözcükler ve yabancı dil kurallarıyla yüklüdür özelliği hem Divan edebiyatının hem de
Servet–i Fünun edebiyatın ortak özelliğidir.Yanıt A
ÖRNEK:
Bir dergi çevresinde toplanan, yeni bir duyarlığı, yeni bir şiir dilini yerleştirmeye çalışan bu şairlerin şiirleri, bir arayış döneminin bütün karışık etkilerini içermektedir. Romantik ve simgecidirler. Onların şiirlerinde, düşle gerçek çatışması, karamsarlık, kaçış temaları egemendir.Hem dönemin siyasal koşulları hem de benimsedikleri sanat
anlayışı, onların içine kapalı, bireyci bir şiire yönelmelerine yol açmıştır.
ÖRNEK:
Bu parçada tanıtılan şairler aşağıdakilerin hangisi içinde yer alır?
A) Tanzimtçılar
B) Edebiyat–ı Cedideciler
C) Fecr–i Aticiler
D) Yedi Meşaleciler
E) Milli Edebiyatçılar
2006 ÖSS
Bir dergi çevresinde toplanmaları,şiirde hayal–hakikat çatışmasına girmeleri,içine kapanık olmaları Servet–i Fünuncular yani Edebiyat-ı Cedideciler’i akla getirmektedir.Yanıt B
ÖRNEK:
Çürüyen, yozlaşan İstanbul ve bu İstanbul’un çürümüş,yozlaşmış insanları… Mithat Cemal Kuntay’ın romanından sürekli olarak bir küf kokusu gelir burnunuza. İstanbul’un birbirini izleyen üç dönemini yansıtmak isteyen yazar gözlerini hep bu kokuşmuşluğa dikmiştir.Yalnız kişisel çıkarları peşinde koşanlar, dalkavuklar, jurnalciler…Bir pislik, bir kokuşmuşluk perdesine bürünmüş olarak anlatır.
İstanbul’u.Aşağıdaki şairlerden hangisi İstanbul’u, şiirlerinde bu parçada belirtilen yönleriyle yansıtmaya çalışmıştır?
A) Cenap fiahabettin B) Tevfik Fikret
C) Mehmet Emin D) Mehmet Akif
E) Celâl Sahir
1990 ÖYS
Tevfik Fikret, şiirlerinin bazılarında İstanbul’u ve insanı ele almıştır. “Sis” şiirinde döneminin İstanbul’unu yansıtmaya çalışmıştır. Yanıt B
ÖRNEK:
Aşağıdakilerden hangisi Servet–i Fünun Edebiyatı’ nın özeliklerinden biri değildir?
A) Sone, terza–rima gibi nazım biçimlerinin benimsenmesi
B) Aruz vezninin kullanılması
C) Romanlarda, olayların genellikle İstanbul dışında geçmesi.
D) Nazmın nesre yaklaştırılması
E) Yabancı sözcüklerle yüklü bir dil kullanılması
1989 ÖYS
ÇÖZÜM:
Servet–i Fünun yazarları roman türü yapıtlarında İstanbul dışına çıkmamışlardır. Olaylar her zaman İstanbul’da geçer.
Yanıt C