Üzerinde işlem yapılan geri dönüş getirileri ve hisse senetleri fiyatlarının bütünsel veya sektörsel olarak nasıl bir performans sağlayacağının ölçülmesi olarak açıklanan endeks, borsa ile ilgili konularda kullanılan ve ekonomi alanına ait bir kelimedir. Borsada ki endeksler hisselerde meydana gelen fiyat hareketlerinden yola çıkarak borsanın temel yapısındaki trend durumlarının belirlenmesinde kullanılmaktadır.
Belirli şartlara göre endeks hesaplamalarında her sektörün kendine ait temsil yeteneği göz önüne alınır ve hisselerin seçimi böyle yapılır. Seçimi yapılan hisseler endeks hesaplamalarında kullanılır.
Bu yöntemle finansal endeksler konusunda bu endekslerin yaratabilmesi için kullanılan hesaplama şekillerine göre üç farklı endeks kategorisi meydana geliyor. Bu üç endeks kategorisi;
- eşit ağırlıklı endeksler
- fiyat endeksleri
- pazar paylarına göre ağırlıklandırılmış endeksler
hesaplanma şekillerine göre 3 gruba ayrıldığı gibi niteliklerine göre de 3 farklı grupta toplanabiliyor.
- hisse endeksi
- sektörsel ayrım endeksi
- stil endeksi
Endeksin Oluşturulmasındaki En Önemli Kriterler Nelerdir?
- Temsil etmesi hedeflenen değişkenler doğru tanımlanmalıdır
- Hesaplamada kullanılacak verilerin devamlılığı ve karşılaştırılabilir olmasına özen gösterilmelidir
- Örnekler endeksin amacı ile uyumlu olmalıdır
- Kapsama alınacak örnekler temsil edecek hedefler olmalıdır
- Endeksler serideki değerlerden birini örnek alır ve diğer değerlerinde buna göre değişim oranını göstereceği için baz döneminin tespiti yapılmalıdır
- Endeksi oluşturulmuş değerlere verilmesi gereken ağırlıkların seçimi önemlidir
- Endeksi oluşturulmuş değerlere verilmesi gereken ağırlığın zaman içerisinde değiştirilmesi ve sabitliği de önemlidir
- Serideki değişimlerin doğru göstermesi için endeksin hesaplama yöntemi endeksin başarısını etkiler.
Getiri Endeksi ve Fiyat Endeksi Arasındaki Fark Nedir?
Endeksin hesaplamasındaki ödenen temettü dikkate alarak devamlılığın sağlanmasında ödenen temettülere göre düzeltme yapılan endekslere getiri endeksi denir. Fiyat endeksi ise, hisse senedinin fiyatlarındaki değişimi dikkate alarak hesaplanan endekslerdir.